Chính trị 15:52, 30/05/2018 GMT+7

BP - Ngày 10-1-2018, Thường trực Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 19-CT/TW về tăng cường công tác ở vùng đồng bào dân tộc Khơme trong tình hình mới. Đây là sự tiếp nối Chỉ thị số 68-CT/TW, ngày 18-4-1991 của Ban Bí thư về công tác ở vùng đồng bào dân tộc Khơme, nhằm khắc phục những mặt hạn chế trong thời gian qua. Theo đó, Ban Bí thư xây dựng 7 nội dung trọng tâm và yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền nghiêm túc thực hiện. Cho dù tỷ lệ người Khơme không cao như các tỉnh miền Tây nhưng đồng bào Khơme ở Bình Phước xếp thứ 3, sau 2 thành phần dân tộc tại chỗ là S’tiêng, Mơnông. Bởi thế, Chỉ thị số 19-CT/TW về tăng cường công tác ở vùng đồng bào dân tộc Khơme sẽ tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh vùng đồng bào Khơme trên địa bàn tỉnh.

Tình hình đồng bào Khơme ở Bình Phước

Trong tổng số 191.431 người là đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) ở Bình Phước, đồng bào Khơme có 17.159 người, sống rải rác tại các huyện, thị xã. Trong đó, huyện Lộc Ninh đông nhất với 2.148 hộ, 9.127 người; Bù Đốp 543 hộ, 1.890 người; Đồng Xoài 446 hộ, 1.778 người; Chơn Thành 372 hộ, 1.524 người và Đồng Phú 363 hộ, 1.355 người. Nhờ thực hiện tốt Chỉ thị số 68-CT/TW trong suốt 27 năm qua, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào Khơme trên địa bàn tỉnh từng bước được cải thiện. Các chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế được triển khai có hiệu quả. Cơ sở hạ tầng được quan tâm đầu tư đã làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào DTTS, trong đó có đồng bào Khơme. Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ người Khơme được chú trọng; số cán bộ, đảng viên là người Khơme tăng cao hơn nhiều so với trước khi có Chỉ thị số 68. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc được tăng cường, củng cố niềm tin của đồng bào dân tộc Khơme đối với Đảng, Nhà nước, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhiều chương trình, dự án cải thiện kinh tế đồng bào Khơme

Đất sản xuất là tư liệu quan trọng đối với đồng bào nên những năm qua, tỉnh luôn quan tâm hỗ trợ đất sản xuất cho đồng bào DTTS, trong đó có đồng bào Khơme qua các chính sách 1592, 33, 755. Thời điểm này, đã có 1.078 hộ được hỗ trợ đất sản xuất; 2.551 hộ được hỗ trợ nước sinh hoạt; xây dựng 8 công trình cung cấp nước tập trung, cung cấp nước sinh hoạt cho khoảng 500 hộ đồng bào DTTS. Để ổn định đời sống các hộ DTTS không có hoặc thiếu đất sản xuất, UBND tỉnh đã quy hoạch 4.405,6 ha đất. Diện tích đất đã thực hiện 2.424,4 ha và cấp cho 2.799 hộ. Ngoài diện tích cấp cho đồng bào DTTS nghèo không có hoặc thiếu đất sản xuất theo chủ trương của Chính phủ, tỉnh Bình Phước còn quy hoạch 490,97 ha cho các huyện Bù Gia Mập, Bù Đăng, Bù Đốp và Đồng Phú để thực hiện an sinh xã hội cho đồng bào.

Phó chủ tịch UBMTTQVN tỉnh Đỗ Đại Đồng chúc quý sư sãi, ban hộ tự và đồng bào phật tử chùa Sreyvonsa (Đồng Xoài) đón tết Chôl Chnăm Thmây an toàn, vui tươi, lành mạnh - Ảnh: P. Trọng

Bên cạnh hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nước sinh hoạt... tỉnh đã triển khai đồng bộ các chính sách, dự án giảm nghèo cho đồng bào DTTS, trong đó có đồng bào Khơme, như ưu đãi tín dụng, hỗ trợ giáo dục - dạy nghề, y tế, tiền điện, trợ giúp pháp lý, triển khai các dự án nâng cao năng lực giảm nghèo... Từ năm 2013 đến nay, tỉnh triển khai việc mua thẻ bảo hiểm y tế cho đồng bào DTTS sống tại các xã, phường, thị trấn. Đã có 274.778 thẻ bảo hiểm y tế được phát cho đồng bào với tổng số tiền 157.224,15 triệu đồng.

Nhờ được phổ biến kiến thức khoa học - kỹ thuật và áp dụng vào sản xuất, năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi ngày càng nâng cao. Hiện đa số đồng bào Khơme đã chuyển sang chăn nuôi bán thâm canh. Hầu hết đã thực hiện chương trình Sind hóa đàn bò, dê bách thảo cho năng suất và chất lượng cao. Bà con còn kết hợp chăn nuôi các loại gia cầm như gà, vịt để tăng thu nhập. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo đồng bào Khơme giảm nhanh trong những năm gần đây. Thống kê thời điểm tháng 6-2017, toàn tỉnh còn 979 hộ nghèo là đồng bào Khơme, chiếm 6,69% tổng số hộ nghèo toàn tỉnh và chiếm 15,08% số hộ nghèo là người DTTS, giảm đáng kể so với trước khi có Chỉ thị số 68 về công tác trong vùng đồng bào dân tộc Khơme.

Xây dựng lực lượng cốt cán trong đồng bào Khơme

Toàn tỉnh hiện có 32 cán bộ người Khơme đang công tác tại các tổ chức chính trị - xã hội và cơ quan chính quyền từ tỉnh đến cơ sở. Trong đó cấp tỉnh 9 người, cấp huyện 6 người và cấp xã 17 người. Nhằm giữ vững an ninh chính trị vùng đồng bào DTTS, hằng năm tỉnh đều ban hành quyết định phê duyệt danh sách người có uy tín. Năm 2017 đã công nhận 351 người có uy tín, trong đó có 32 người là đồng bào Khơme. Từ Nghị quyết của HĐND tỉnh về chế độ hỗ trợ đối với người có uy tín, già làng, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1793/QĐ-UBND, ngày 4-9-2012 và Quyết định số 10/QĐ-UBND, ngày 11-6-2015 quy định chế độ hỗ trợ xăng xe và mua bảo hiểm y tế cho người có uy tín. Các chính sách nêu trên không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho già làng, người có uy tín hoạt động mà còn nâng cao vai trò, vị thế người có uy tín trong xã hội.

Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Khơme

Thời điểm này, ngành văn hóa tỉnh đã sưu tầm được 158 hiện vật liên quan đến văn hóa truyền thống của đồng bào Khơme Bình Phước. Các hiện vật đang được xử lý, bảo quản tại Bảo tàng tỉnh. Ngành văn hóa đã tổ chức trưng bày lưu động 5 đợt/năm về các hiện vật văn hóa truyền thống có liên quan đến văn hóa Khơme. Năm 2013, ngành văn hóa tỉnh phục dựng thành công lễ hội xuống đồng và lễ hội phá bàu của đồng bào Khơme xã Lộc Khánh (Lộc Ninh). Từ đó đến nay, hằng năm cứ đến mùa xuống giống vụ mới, ngành văn hóa lại phối hợp chính quyền địa phương tổ chức lễ hội xuống đồng, lễ hội phá bàu tại Lộc Ninh. Ngoài ra, các yếu tố văn hóa truyền thống phi vật thể như âm nhạc, tục cưới hỏi, nghi lễ xuất gia... đã trở thành đề tài nghiên cứu khoa học của các ngành, địa phương. Hằng năm, vào dịp tết Chol Chnăm Thmây của đồng bào Khơme, lãnh đạo tỉnh đều tổ chức các đoàn tới thăm, chúc tết phật tử và chư tăng tại các chùa Khơme trên địa bàn. Đặc biệt, chùa Sóc Lớn, xã Lộc Khánh (Lộc Ninh), ngôi chùa có giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc tiêu biểu và lâu đời nhất của người Khơme tại Bình Phước đã được cấp bằng di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh từ năm 2004, trở thành niềm tự hào của người Khơme ở Bình Phước.

Những hạn chế cần khắc phục ngay trong công tác vùng đồng bào Khơme

Cuộc sống của đồng bào Khơme còn phụ thuộc nhiều vào tự nhiên nên gặp không ít khó khăn; tình trạng thiếu đói giáp hạt vẫn xảy ra ở một số xã nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo, tái nghèo còn cao; tái mù chữ có chiều hướng gia tăng. Tình trạng bán điều non, vay nặng lãi, cầm cố, bán đất trong đồng bào Khơme còn xảy ra. Đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý là người Khơme thiếu về số lượng và yếu về chất lượng; vẫn tiềm ẩn một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Thực tế thời gian qua, các thế lực thù địch đã lợi dụng đời sống khó khăn cũng như sự thiếu hiểu biết của đồng bào để tổ chức các hoạt động chống phá. Cuối năm 2014, một đối tượng ở xã Lộc Thành (Lộc Ninh) đã móc nối với các đối tượng xấu người Campuchia tổ chức đưa 26 người DTTS từ các tỉnh Tây Nguyên vượt biên sang Campuchia và đã bị lực lượng chức năng bắt giữ. Tình trạng các điểm, nhóm Tin lành tổ chức các hoạt động tôn giáo nhưng không đăng ký với chính quyền địa phương đã gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Hiện tổ chức Khmer Kampuchea Krom vẫn âm thầm hoạt động, xuyên tạc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Vì thế, việc thực hiện tốt Chỉ thị số 19-CT/TW của Ban Bí thư sẽ từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần ổn định tình hình vùng đồng bào dân tộc Khơme trên địa bàn tỉnh.

Thảo Linh