Chính trị 09:50, 15/02/2021 GMT+7

Hơn 20 năm trước, gần 50 người của 8 hộ đồng bào H’mông từ huyện Bắc Hà, Lào Cai - tỉnh vùng cao biên giới phía Tây Bắc của Tổ quốc, rủ nhau vào huyện Bù Đăng sinh sống. Chuyến di cư tự do “lịch sử” bởi không có cơ sở khiến ai nấy đều lo lắng nhưng cũng quyết tâm với khát khao có cuộc sống tốt hơn. Trải qua nhiều khó khăn trên vùng đất mới, có những lúc bà con bí tắc tưởng chừng không lối thoát. Thế nhưng, nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự vươn lên mạnh mẽ của từng hộ, tới nay, đời sống bà con đang từng ngày phát triển tựa như những gam màu tươi sáng, rực rỡ của sắc áo thổ cẩm mới trong những ngày xuân.

Trẻ em H’mông ở thôn Sơn Tân, xã Phú Sơn đều ham học để cuộc sống ngày càng tiến bộ. Trong ảnh: Chị em Giàng Thị Nhung và Giàng Minh Phương học bài

Ký ức không quên

Từ Đồng Xoài vượt khoảng 100km theo QL14, đi hết địa giới hành chính xã Phú Sơn, rẽ phải sẽ vào thôn Sơn Tân. Ngày cuối năm, thời tiết se lạnh. Trên chiếc bàn gỗ của gia đình anh Giàng Xuân Sèng (SN1974), Tổ trưởng tổ người H’mông, thôn Sơn Tân đã được trải tấm khăn mới, một đĩa bánh giày, một ấm trà nóng và cả chai rượu bắp thơm nồng được bày sẵn để đón khách.

Ngược thời gian nhớ về những ngày “lịch sử”, anh Sèng kể: Năm 2000 trở về trước, đời sống của đa số bà con ở các bản làng thuộc huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đều rất khó khăn. Mấy anh em chúng tôi chơi thân nên rủ nhau đưa cả gia đình vào đây lập nghiệp. Cũng chỉ nghe nói Bù Đăng có đất rộng, làm ăn dễ hơn nên mấy hộ đã chọn khu vực bìa rừng, trảng cỏ Bù Lạch, xã Đồng Nai làm điểm dừng chân. Để có cái ăn, ngày nào chúng tôi cũng vào rừng lấy măng, đồng thời lén lút xâm canh trồng điều và tỉa lúa. Khi chính quyền xã, huyện, kiểm lâm phát hiện và liên tục “hỏi thăm” thì cũng là lúc khó khăn đẩy lên thành cao trào. Huyện cưỡng chế thu hồi đất, cấm bà con phá rừng làm rẫy. Chúng tôi bị đưa ra khỏi rừng... Năm 2001, UBND huyện Bù Đăng thực hiện chủ trương di dời và tái định cư cho bà con tại thôn Sơn Tân. Từ đó đến nay, cuộc sống của người dân mới thực sự ổn định và phát triển.

Cuộc sống sang trang mới

Chỉ vài năm trước, Sơn Tân vẫn là thôn đặc biệt khó khăn, nhưng nay, xã Phú Sơn đã về đích nông thôn mới, diện mạo khang trang, sạch đẹp. Đường trung tâm thôn được bê tông sạch sẽ. Nhiều người đang hối hả đi chợ sắm đồ tết. Nhà anh Giàng Seo Diu vừa mua smart tivi màn hình lớn. Những bản nhạc xuân được chủ nhà mở hết công suất khiến không khí tết sôi động, lòng người rộn rã. Một thiếu nữ mặc bộ áo thổ cẩm rất đẹp chạy xe máy chở theo hành lý như thể từ nơi xa về. Anh Giàng Seo Diu nhận ra con gái lớn của mình và giới thiệu, cháu là Giàng Thị Váng (SN1998), giáo viên dạy âm nhạc tại một trường học ở TP. Hồ Chí Minh, nay về nhà đón tết. Anh Diu giới thiệu thêm, em ruột của Váng là Giàng Thị Dung hiện là sinh viên năm thứ 3, Trường cao đẳng Công Thương, Khoa Quản trị kinh doanh cũng đang trên đường về. Anh Diu rất tự hào về các con và hài lòng về kinh tế gia đình. “Từ khi Nhà nước cấp 1 ha đất sản xuất, gia đình tôi dành dụm và mua thêm được 2 ha. Rẫy điều giáp suối, thuận tiện về nước nên tôi trồng xen cà phê. Năm 2019, cà phê cho thu 6 tấn nhân, trị giá 150 triệu đồng; 3 ha điều cũng cho thu 80 triệu đồng. Mùa cà phê năm nay vừa thu hoạch xong cho sản lượng tương đương vụ trước, nhưng tôi chưa bán để chờ giá lên” - anh Diu nói.

Những năm gần đây, kinh tế gia đình anh Giàng Seo Diu ở thôn Sơn Tân, xã Phú Sơn, huyện Bù Đăng khá lên từ thu hoạch cà phê và điều

Tiến bộ, văn minh

Anh Giàng Xuân Sèng cho biết thêm: Trước đây, tục cưới hỏi của người H’mông lạc hậu và tốn kém. Phần lớn trai, gái lấy nhau đều do cha mẹ sắp đặt hoặc lấy theo tục bắt vợ. Khi đó nạn tảo hôn phổ biến. Chuyện ma chay cũng thường làm theo thầy cúng, mê tín dị đoan. Nhưng nay, sống trên vùng đất này, cuộc sống của bà con H’mông ngày càng văn minh, tiến bộ. Mọi hủ tục đều bị đẩy lùi. Đặc biệt, các đám tang không được để quá 24 giờ. 100% trẻ em đi học đúng độ tuổi. Ngoài con của anh Diu đã, đang có trình độ cao đẳng và đại học, còn 2 con của anh Sèng là Giàng Minh Anh (SN1998) và Giàng Thị Hoa (SN2001) đang học ngành thiết kế thời trang tại TP. Hồ Chí Minh… “Hơn 20 năm đã trôi qua, nhớ về những ngày “lịch sử” ấy, ai trong chúng tôi cũng sợ. Nếu không có Đảng, Nhà nước hỗ trợ thì sẽ không thể có được cuộc sống như hôm nay” - anh Sèng nói.

Chia tay người dân H’mông thôn Sơn Tân trong tiết trời se lạnh nhưng lòng tôi cảm thấy ấm áp. Dọc đường từ thôn ra QL14, nhiều khóm mai đã rực rỡ sắc vàng. Bất chợt bên tai tôi văng vẳng đâu đó tiếng sáo, tiếng khèn của những chàng trai H’mông rất bay bổng. Những thiếu nữ H’mông xinh đẹp trong váy áo thổ cẩm hoa văn sặc sỡ cũng đang dập dìu theo điệu múa mừng xuân. Tiếng khèn, điệu nhạc ấy mỗi lúc một vang xa rộn rã như thể hiện ý chí, niềm tin và khát vọng của các thế hệ người H’mông nơi đây về một cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc.