2014 GMT+7

Có hay không sự vô cảm trong thực thi pháp luật?

Thứ 2, 03/11/2014 | 06:34:00

>> Một bản án chưa thấu tình, không đạt lý

BP - Bản án đã được hủy cách đây vài tháng, nhưng bà Bùi Thị Vi và các con ở xóm 5, ấp 6, xã Tiến Hưng (TX. Đồng Xoài) vẫn chưa hết bức xúc. Sự vô cảm của một số cán bộ “cầm cân nảy mực” ở Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài đã gây ra cho gia đình bà nhiều hệ lụy đau lòng. Sâu xa hơn, sự việc này còn làm người dân mất lòng tin với các cơ quan hành pháp.

PHẢI TỚI TAND TỐI CAO MỚI TÌM ĐƯỢC CÔNG LÝ

Anh Huỳnh Văn Tài, con trai bà Vi cho biết: Sau khi bản án dân sự sơ thẩm ngày 6-12-2011 của Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài được tuyên, gia đình liên tục khiếu nại lên các cấp có thẩm quyền về quyết định của bản án. Báo Bình Phước cũng đã đăng bài khẳng định bản án này “chưa thấu tình, không đạt lý” ra ngày 25-2-2013. Tuy nhiên, sự việc không được xem xét lại mà gia đình còn nhận được Công văn số 97/CV-P5 ngày 1-7-2013 của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và Công văn số 1109/TB-GQKN ngày 5-7-2013 của Tòa án nhân dân tỉnh. Hai công văn đều khẳng định việc khiếu nại của gia đình anh Tài không có căn cứ xem xét trình tự giám đốc thẩm và tái thẩm. Trước sự việc này, 2 mẹ con anh Tài đã đến Tòa án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh kêu cứu và làm đơn khiếu nại Công văn số 97/CV-P5.

Bà Bùi Thị Vi cho biết, từ khi vụ việc xảy ra, gia đình không chỉ hứng chịu nhiều chuyện đau buồn mà còn lâm vào cảnh khó khăn do phải vay mượn tiền đi tìm công lý

Không thể tiếp tục làm ngơ, đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và các ngành chức năng, chính quyền địa phương đã kiểm tra và xác minh lại sự việc. Ngày 12-12-2013, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đã ban hành bản kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án của Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài. Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; thu thập chứng cứ chưa đầy đủ, đánh giá chứng cứ thiếu khách quan, không toàn diện, không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bà Vi và không thể thi hành trên thực tế.

HÀNG LOẠT VI PHẠM NGHIÊM TRỌNG CỦA TAND THỊ XÃ ĐỒNG XOÀI

Nội dung bản kháng nghị nêu rõ: Về thủ tục tố tụng, bản án buộc hộ bà Bùi Thị Vi mở lối đi, trong khi đất của bà Vi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1993 và ngày 24-6-2003, UBND thị xã Đồng Xoài cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Hộ bà Vi gồm chồng là Huỳnh Chí Vinh và các con là Huỳnh Thị Thảo và Huỳnh Văn Tài nhưng tòa sơ thẩm không đưa chị Thảo tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Tòa sơ thẩm còn thay đổi thành viên hội đồng xét xử nhưng không ra quyết định là tùy tiện, vi phạm nghiêm trọng Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS). Ngày 8-11-2011, tòa không mở phiên xét xử nên quyết định hoãn phiên tòa số 22/2011/QĐST-DS với lý do bà Vi và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt, là chưa đủ căn cứ. Quyết định này lại không được tòa án sơ thẩm tống đạt cho bà Vi và anh Tài là vi phạm nghiêm trọng BLTTDS. Do đó, phiên tòa ngày 8-11-2011 không được xem là phiên tòa lần đầu đối với đương sự mà phiên tòa ngày 6-12-2011 mới được xem là phiên tòa lần đầu. Nhưng tại phiên tòa ngày 6-12-2011, bà Vi, anh Tài vắng mặt thì tòa án sơ thẩm vẫn tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn và tuyên án mà không hoãn phiên tòa là vi phạm nghiêm trọng BLTTDS.

Về thu thập, đánh giá chứng cứ: Tòa sơ thẩm ra quyết định định giá tài sản trong khi chưa cho các đương sự thỏa thuận với nhau về giá trị tài sản đang tranh chấp là vi phạm BLTTDS. Trước khi ra quyết định định giá tài sản, thẩm phán không làm văn bản gửi các cơ quan chuyên môn đề nghị cử người tham gia hội đồng định giá. Khi tiến hành định giá, thẩm phán thụ lý vụ án cùng tham gia định giá là vi phạm BLTTDS và Nghị quyết 04/2005/NQ-HĐTP ngày 17-9-2005 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Do việc định giá vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng nên theo BLTTDS thì kết quả định giá không được xem là chứng cứ giải quyết vụ án.

Đất của bà Vi được pháp luật công nhận, vợ chồng ông Ngô Xuân Dương và bà Nguyễn Thị Loan (ở cùng xóm) cũng không tranh chấp ai là người sử dụng đất mà chỉ khởi kiện yêu cầu bà Vi mở lối đi. Bản án sơ thẩm nhận định, việc ông Dương, bà Loan yêu cầu mở lối đi là có căn cứ và tuyên buộc bà Vi mở lối đi nhưng lại xác định đây là vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất là xác định không đúng đối tượng, quan hệ tranh chấp.

Ông Dương, bà Loan yêu cầu bà Vi mở lối đi cho mình nhưng không cung cấp cho tòa các chứng cứ chứng minh rằng mở lối đi qua đất bà Vi là thuận tiện, hợp lý và ít thiệt hại hơn so với mở lối đi qua các thửa đất liền kề. Tòa án sơ thẩm không yêu cầu ông Dương, bà Loan thực hiện nghĩa vụ chứng minh, nhưng lại tự tiện thu thập chứng cứ là vi phạm BLTTDS.

CUỐI CÙNG TAND TỈNH CŨNG PHẢI THỪA NHẬN SỰ THẬT

Báo Bình Phước ra ngày 25-2-2013 đăng bài “Một bản án chưa thấu tình, không đạt lý” nêu việc anh Huỳnh Văn Tài khiếu nại cho rằng Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài buộc gia đình anh phải mở lối đi cho hộ ông Dương và bà Loan là không công bằng, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của gia đình. Sau khi báo đăng, Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài đã có Công văn số 25/CV-TA yêu cầu phản hồi vì cho rằng bài báo không phản ánh đúng sự việc. Phóng viên Báo Bình Phước đã xác minh lại và trả lời phản hồi trên mục Tòa soạn và Bạn đọc của Bình Phước online ngày 29-5-2013, một lần nữa khẳng định bản án chưa thấu tình, không đạt lý là hoàn toàn có cơ sở.

Theo Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, để giải quyết và đánh giá vụ án được toàn diện, khách quan thì việc xác minh thực địa khu vực đất của hộ ông Dương là cần thiết. Tuy nhiên, tòa không đến xác minh thực địa mà gặp cán bộ địa chính xã Tiến Hưng xác nhận việc mở lối đi qua đất bà Vi là thuận tiện, hợp lý và ít thiệt hại nhất, chứ không xem xét thửa đất ông Dương giáp đất ai, không vẽ sơ đồ khu vực thửa đất ông Dương theo hiện trang thực tế, ngoài con đường mở trên đất bà Vi còn có thể mở con đường nào khác hay không, con đường đó có thuận tiện và ít thiệt hại hơn việc mở trên đất bà Vi hay không, từ trước đến nay, ông Dương đi bằng đường nào vào thửa đất của mình?... Báo Bình Phước cũng đã đề cập rõ vấn đề này trong bài viết số ra ngày 25-2-2013.

Bản kháng nghị khẳng định, việc mở đường qua đất bà Vi là không thuận tiện, bất hợp lý, thiệt hại nhiều hơn so với mở đường qua các thửa đất khác. Do đó, việc nguyên đơn khởi kiện yêu cầu tòa án mở lối đi qua đất bà Vi là không có cơ sở mà cần bác đơn khởi kiện của nguyên đơn. Hơn nữa, tờ bản đồ số 22 mà tòa sơ thẩm thu thập cho thấy thửa đất ông Dương và thửa đất bà Vi không giáp ranh, trong khi các đương sự cho rằng 2 thửa giáp nhau là có sự mâu thuẫn, nhưng tòa sơ thẩm không làm rõ mâu thuẫn này. Ngoài ra, lối đi mà tòa sơ thẩm mở còn làm mất một phần đất của bà Vi nhưng không được xem xét bồi thường.

Sau khi viện kháng nghị, ngày 3-1-2014, Tòa án nhân dân tỉnh đã ban hành quyết định giám đốc thẩm số 02/2014/DS-GĐT quyết định hủy bản án số 58/2011/DS-ST của Tòa án nhân dân thị xã Đồng Xoài. Ngày 20-2-2014, Chi cục Thi hành án dân sự thị xã Đồng Xoài ban hành Quyết định số 13/QĐ-CCTHA đình chỉ thi hành án đối với hộ bà Vi.

Nhóm PV