2013 GMT+7

Cao su mùa xuống giống

Thứ 5, 18/07/2013 | 08:05:00

Bài 1: Nông dân đứng trước “ngã ba đường”

Giá các loại nông sản đều giảm, trong đó vườn cao su tư nhân nếu thuê khai thác trọn gói thì trừ chi phí, giá bán chỉ bằng giá thành hoặc lãi thu về không đáng kể khiến mùa trồng mới năm nay trầm lắng nhất trong 10 năm qua. Nông dân đứng trước “ngã ba đường” khi loại cây trồng nào cũng mất giá. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm giá thành đầu tư kiến thiết cơ bản cao su thấp nhất và nhiều người đầu tư đón đầu với hy vọng sau vài năm nữa giá mủ lại phục hồi!?

Vận chuyển giống 4-5 tầng lá trồng mới ở Nông trường 3 (cao su Lộc Ninh)

Giá mủ liên tục giảm khiến nông dân phải phán đoán đã đến thời điểm thay đổi chu kỳ được - mất giá cao su hay chưa!? Qua thực tế khảo sát ở các huyện Bù Gia Mập, Đồng Phú, Bù Đăng và thị xã Đồng Xoài - những địa bàn còn nhiều đất trống hoặc có nhiều vườn điều bị cưa để trồng cao su trong mấy năm gần đây, nông dân đang rất khó khăn khi đưa ra quyết định đối với vườn cao su của mình, thậm chí nhiều người đưa ra quyết định trái ngược nhau.

MẠO HIỂM ĐÓN ĐẦU HY VỌNG THỜI HOÀNG KIM

Anh Đỗ Văn Thắng ở thôn 7, xã Bù Nho (Bù Gia Mập) cho biết: “Chi phí đầu tư trồng mới, gồm cải tạo đất, cây giống, công lao động mùa xuống giống năm nay thấp nhất trong 5 năm qua. Thế nhưng, giá mủ giảm sâu, nông dân hoang mang khi nghĩ đến 3-4 năm nữa diện tích cao su trồng mới đưa vào khai thác tăng cao, giá sẽ còn giảm và nhiều hộ đã cưa vườn cao su để trồng cà phê, tiêu, cây ăn trái... Vì thế, tôi quyết định cưa vườn điều 3 ha để trồng cao su với hy vọng 5-6 năm nữa, đến kỳ thu hoạch, kinh tế thế giới phục hồi và giá mủ cao su sẽ tăng trở lại như những năm 2010, 2011”.

Anh Thắng tính toán: Hiện nay giá stump bầu hạt cắt ngọn trên thị trường bình quân khoảng 5.000 đồng/bầu, bầu 3 tầng lá khoảng 9.000 đồng/bầu. 1 ha đất tương đối bằng phẳng theo kích thước của các công ty cao su đang trồng 3x6m là 550 cây/ha. Tiền cây giống cho 1 ha trồng mới bầu cắt ngọn chưa tới 4 triệu đồng/ha (tính cả giá vận chuyển), bầu 3 tầng lá chỉ mất khoảng 6,5 triệu đồng. Mức giá này chưa bằng 1/3 so với giá năm 2010, 2011 và chỉ bằng 3/4 so với năm 2012.

Hiện giống cao su 3 tầng lá có giá chưa bằng 1/3 so với năm 2010, 2011 (ảnh nhỏ).
Không ít nông dân trong tỉnh đang cưa hạ cây cao su đã cho thu hoạch để trồng loại cây khác (ảnh lớn)

Ở các huyện Bù Gia Mập, Đồng Phú, Bù Đăng... nhiều chủ vườn cao su đã vào cuối chu kỳ khai thác (cây nhóm 3) quyết định thanh lý trồng mới sớm hơn dự định. Lý giải cho quyết định này, chủ các vườn cây cho rằng giá mủ giảm mạnh khiến lợi nhuận thu về không cao. Trong khi đó giá bán vườn cây thanh lý không giảm, mỗi ha xấp xỉ 200 triệu đồng, mấy năm liên tiếp “trúng giá” cũng tích lũy được một khoản lớn. Hơn nữa, hiện nay Viện Nghiên cứu cao su Việt Nam đã lai tạo nhiều giống cao su mới có ưu điểm vượt trội, vườn cây chu kỳ mới sẽ đồng đều hơn và năng suất bình quân cho cả chu kỳ sẽ cao hơn nhiều so với vườn cây cũ. Vì thế, đây là thời điểm thích hợp nhất để tái canh trồng mới đón đầu chu kỳ giá sắp tới.

RUN TRƯỚC NGÃ BA ĐƯỜNG

Trái với quyết định của người chấp nhận mạo hiểm để đón đầu chu kỳ giá mới, có không ít người cưa vườn cao su đang trong thời điểm cho thu hoạch để trồng loại cây khác. Nhiều trường hợp đã cưa vườn điều ngay sau khi kết thúc vụ thu hoạch năm 2013 để chuẩn bị trồng cao su cũng ngưng lại để đất trống hoặc chuẩn bị tìm cây trồng khác “hợp mốt” theo giá thị trường, như tiêu, ca cao và cà phê xen vườn điều, sầu riêng...

Khó khăn nhất khi đưa ra quyết định là đối với trường hợp những vườn trồng xen “2 trong 1”. Đó là vườn điều đang trong quá trình cải tạo chuyển sang trồng cao su. Cây điều được cưa bớt cành sau mỗi năm thu hoạch để nhường đất cho cây cao su lớn dần. Đến nay, cao su được 4-5 năm tuổi xen trong vườn điều, giờ không biết nên cưa đi loại cây nào.

CAO SU ĐANG THUA NHIỀU LOẠI CÂY TRỒNG KHÁC?

Bình quân 6 tháng đầu năm 2011, giá mủ cao su quy khô giữ mức trên 100 triệu đồng/tấn, tương đương 1 ha cao su đang khai thác cho thu nhập khoảng 200 triệu đồng/năm (tùy tuổi cây, giống cây và mức độ chăm sóc). 6 tháng cuối năm 2011, cả năm 2012 giá mủ cao su liên tục giảm. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, bình quân 6 tháng đầu năm 2013, giá mủ cao su xuất khẩu 2.595 USD/tấn, tương đương 53 triệu đồng/tấn, giảm 15,2% so với cùng kỳ năm 2012. Với giá như vậy, 1 ha cao su đang trong kỳ khai thác cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng/năm.

Theo cách tính đơn giản của các chủ vườn cao su tiểu điền, năm 2011 thu nhập nếu chia làm 4 phần, người cạo mủ thuê được 1 phần, chăm sóc (gồm phân bón, phòng trừ bệnh hại, dọn vườn...) chiếm 1 phần, chủ vườn thu về 2 phần. Từ năm 2012 đến nay, giá mủ giảm, giá thuê công cạo cũng giảm, thu nhập từ vườn cao su chia làm 3 phần, người cạo mủ thuê 1 phần, chăm sóc 1 phần, chủ vườn 1 phần (tương đương khoảng 50 triệu đồng/ha/năm); thậm chí những vườn cây cho năng suất thấp hoặc quản lý kém, tiền thu mủ chỉ đủ trả công cạo và chi phí chăm sóc. Nếu tính lợi nhuận trên số tiền đầu tư, cây cao su đang thua nhiều loại cây trồng khác.

Ông Nguyễn Văn Hải, ở xã Thuận Lợi (Đồng Phú) có 5 ha vườn. Trong vườn của gia đình ông có đủ các loại cây lâu năm phổ biến ở tỉnh. Trong vườn điều 15 năm tuổi, khoảnh xen cao su đã được 5 năm tuổi, khoảnh xen cà phê 10 năm tuổi, ngoài ra còn có vài chục nọc tiêu và cây ăn trái. Ông Hải dự tính năm nay sẽ cưa khoảng 2 ha điều để khai thác 1.200 cây cao su. Thế nhưng, do năm nay không chỉ mất mùa điều mà giá mủ cao su vẫn tiếp tục giảm mạnh nên ông chưa thể quyết định cưa cây nào, giữ cây nào.

Không chỉ lưỡng lự việc trồng mới, cải tạo vườn, chuyển đổi cây trồng... giá mủ giảm khiến nhiều người đầu tư trồng cao su, nay đến kỳ khai thác cũng quyết định lùi thời điểm mở miệng cạo chờ giá lên hoặc tìm mối sang nhượng lại. Nông dân đứng trước quyết định nên hay không nên tiếp tục giấc mơ làm giàu với cao su. Người làm cây giống thua lỗ hoặc tìm đủ mọi cách, thậm chí cả làm gian dối để giảm bớt thiệt hại... Mùa xuống giống cao su năm nay đang đem lại những cung bậc cảm xúc ảm đạm cho rất nhiều người.

T.phương - P.Hà
Bài 2: Trầm lắng thị trường cây giống cao su