NGHE - THẤY & SUY NGẪM 10:20, 04/09/2019 GMT+7

BP - Những năm qua, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai, đoạn giáp ranh giữa Bình Phước và Lâm Đồng ngày càng diễn biến phức tạp, gây thất thoát tài nguyên, ngân sách bị thất thu và làm mất an ninh trật tự ở địa phương. “Cát tặc” lộng hành còn làm thay đổi dòng chảy, làm sạt lở hai bên bờ sông, tác động xấu đến môi sinh, gây lũ lụt cục bộ... ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình sản xuất, đời sống và tính mạng người dân.

Do tình hình sạt lở nghiêm trọng, chính quyền và ngành chức năng đã tích cực vào cuộc để giải quyết triệt để tình trạng này. Ở Bình Phước, ngày 20-5-2018, UBND tỉnh đã thu hồi giấy phép của Công ty TNHH SX-TM-DV Trường Phát (doanh nghiệp duy nhất được tỉnh cấp giấy phép khai thác từ tháng 7-2015 đến nay) và hiện chỉ cấp 3 giấy phép thăm dò cho Công ty TNHH MTV cao su Bình Phước. Cuối tháng 5-2019, tại UBND tỉnh Lâm Đồng, lãnh đạo 3 tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng và Đồng Nai đã họp để thống nhất phương án giải quyết phù hợp trong vấn đề quản lý khoáng sản trên lưu vực sông Đồng Nai. Tuy nhiên, tình trạng khai thác cát trái phép vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm mà tiếp tục gia tăng, bất chấp sự nỗ lực của các địa phương.

Minh chứng cho thấy, 5 tháng đầu năm 2019, cơ quan chức năng chỉ phát hiện 5 vụ khai thác cát không phép nhưng đến cuối tháng 8-2019, phát hiện và xử lý 14 vụ (tăng 9 vụ) với 14 đối tượng, tạm giữ 14 tàu khai thác. Ngành chức năng cũng ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính và nộp ngân sách nhà nước trên 85 triệu đồng và tịch thu 200m3 cát khai thác trái phép. Do vậy, dư luận đặt câu hỏi, chính quyền đã vào cuộc quyết liệt, tại sao tình trạng khai thác cát trái phép lại gia tăng?

Qua tìm hiểu và được biết, tình trạng khai thác cát trái phép gia tăng là do sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương trong công tác kiểm tra, giám sát còn thiếu đồng bộ và chưa có cơ chế phối hợp; lực lượng chức năng ở cơ sở “mỏng” và thiếu phương tiện... Thậm chí nhiều nơi chính quyền cơ sở còn thờ ơ, thiếu quyết liệt trong đấu tranh với nạn “cát tặc”. Trong khi ngoài những chiêu thức tinh vi, biến tấu khôn lường, các đối tượng khai thác cát trái phép lại rất manh động, liều lĩnh, sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng khi bị phát hiện; thường lợi dụng ban đêm, ngày nghỉ lễ hoặc lúc lực lượng chức năng lơ là để hút cát trộm... Cá biệt, có tổ chức, cá nhân được cấp phép còn vi phạm về thời gian, vị trí; không công khai phương tiện khai thác...

Để ngăn chặn “cát tặc”, rất mong chính quyền và ngành chức năng các địa phương tăng cường hơn nữa công tác thanh - kiểm tra, sẵn sàng rút giấy phép nếu phát hiện vi phạm; công bố công khai những đoạn sông cấm khai thác trên phương tiện thông tin đại chúng và tại UBND các xã xảy ra vấn nạn “cát tặc” để người dân tham gia giám sát; quản lý chặt doanh nghiệp được cấp phép hoạt động khai thác, bến bãi tập kết... Đồng thời, yêu cầu doanh nghiệp được cấp phép phải công khai rõ phương tiện, vị trí, thời điểm tổ chức khai thác để cơ quan quản lý nhà nước và người dân giám sát hoạt động khai thác. Nếu được, cần bổ sung chế tài xử phạt theo hướng tăng nặng và nghiêm khắc hơn với hành vi khai thác, vận chuyển tiêu thụ cát, sỏi trái phép và quy trách nhiệm cụ thể đối với người đứng đầu địa phương để xảy ra nạn “cát tặc”.

Lâm Phương