Thời luận 08:25, 10/11/2015 GMT+7

BP - Thời gian gần đây, nhiều tỉnh, thành rộ lên phong trào xây dựng trung tâm hành chính với số tiền nhiều ngàn tỷ đồng. Ngay trong những ngày cuối tháng 10 vừa qua, tỉnh Nghệ An cũng đã có phương án xây dựng tòa nhà trung tâm hành chính tập trung các sở, ngành gồm hai tòa tháp cao 27 tầng với kinh phí dự kiến khoảng 2.200 tỷ đồng. Đáng lưu ý, trước đó tỉnh Nghệ An vừa đưa vào sử dụng trụ sở UBND tỉnh mới cao 11 tầng với kinh phí khoảng 365 tỷ đồng từ vốn ngân sách.

Lý do mà các tỉnh Hải Dương, Nghệ An, Hà Tĩnh, Khánh Hòa đưa ra thuyết trình cho việc xây dựng các trung tâm hành chính là để cải thiện môi trường, địa điểm, để người dân có thể tiếp cận với dịch vụ công nhiều hơn, thuận tiện hơn. Một lý do nghe có vẻ thuyết phục nữa là các địa phương không sử dụng tiền ngân sách nhà nước mà sử dụng các hình thức hợp tác, đầu tư khác như BT, đổi đất lấy cơ sở hạ tầng để xây dựng trung tâm hành chính. Tình hình này đã khác với nhiều năm trước, khi tất cả mọi chi tiêu công, trong đó có việc xây dựng trụ sở chỉ nhằm vào “chiếc bánh” ngân sách.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng hình thức hợp đồng BT thực chất chỉ là bán đất mà đôi khi rất thiếu minh bạch. Trong thực tế, với việc xây dựng những công trình đồ sộ, chính quyền địa phương không có nguồn lực nên đành phải gán đất, tức đổi đất lấy trụ sở nhưng lại gán cho nó mỹ từ BT. Nhiều người cho rằng có tổ chức đấu giá đất thì mới cạnh tranh, sát giá thị trường, ai trả tiền cao nhất thì mua được. Còn công trình xây dựng cũng cho đấu thầu, ai chi phí thấp nhất mà bảo đảm yêu cầu chất lượng thì chọn. Như vậy mới thực sự minh bạch, thực hiện theo cơ chế thị trường. Đằng này BT là đổi ngang. Mà ai là người định giá đất ấy, công trình ấy? Thường thì nhà thầu công trình nói bao nhiêu chính quyền biết bấy nhiêu, tất nhiên là có thẩm tra nhưng lại không có cạnh tranh. Có lẽ vì thế mà hiện nay có rất nhiều công trình được thực hiện theo hình thức BT!

Từ nhiều năm qua, Chính phủ đã chỉ đạo triệt để việc tiết kiệm, chống lãng phí, thắt chặt chi tiêu công, trong đó có việc không dùng tiền ngân sách nhà nước, tiền thuế của dân để xây trụ sở đồ sộ một cách không cần thiết. Hình thức hợp đồng BT, đổi đất lấy cơ sở hạ tầng mà các địa phương đã thực hiện và sẽ thực hiện, cho dù không phải là tiền trung ương chuyển về nhưng đó vẫn là tiền ngân sách, tiền thuế của người dân địa phương.

Đất nước còn nghèo, lương cán bộ, công chức và người lao động còn rất thấp, nhiều doanh nghiệp khó khăn phải dừng hoạt động, phá sản, đời sống của một bộ phận nhân dân còn rất khó khăn... thì việc xây dựng những tòa nhà trung tâm hành chính nguy nga, đồ sộ là chưa phù hợp. Ở một khía cạnh khác, người dân chính là đối tượng sử dụng dịch vụ hành chính công, bộ máy nhà nước chính là để phục vụ nhân dân. Thế nhưng những tòa nhà nguy nga độ sộ, vào không biết lối ra với rất nhiều máy lạnh, thang máy lại trở nên xa lạ đối với nhiều người dân. Cũng giống như khi người ta đi chùa, nếu khung cảnh chùa giản dị, gần gũi người ta sẽ thấy an lòng và dễ giãi bày. Còn nếu khung cảnh quá nguy nga tráng lệ thì người ta dễ bị ngợp!

Thảo Nguyên