Thời luận 14:38, 14/07/2016 GMT+7

>> Công ty CEM gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trên diện rộng

BP - Công ty cổ phần đúc và chế tạo khuôn mẫu CEM tại Khu công nghiệp Bắc Đồng Phú được thành lập từ năm 2012. Qua 4 năm công ty mới chỉ “vận hành thử nghiệm” đã nhập về hàng ngàn tấn nguyên liệu là phế liệu gồm các loại đầu thu điện tử, bảng mạch máy vi tính, linh kiện điện tử ôtô... để nung thành thỏi hàng ngàn tấn đồng rồi xuất ra nước ngoài. Hoạt động của công ty đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (Báo Bình Phước ngày 12-7-2016). Người dân trong bán kính 5km theo đường chim bay phải hít thở không khí có mùi như thuốc trừ sâu. Nguyên nhân là do CEM đã “đánh tráo” tiêu chuẩn nguyên liệu nhập về để tái chế. Cụ thể là CEM chỉ được phép sử dụng nguyên liệu là phôi đồng, đồng vụn, nhựa vụn đã làm sạch, nhưng thực tế lại là các bo mạch điện tử ở dạng phế liệu dẫn tới chất thải ra môi trường cực kỳ độc hại. Nguy hiểm hơn, CEM cũng chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải, bụi, chưa xây kho chứa chất thải nguy hại...

4 năm qua, CEM mới “chạy thử nghiệm” đã “đầu độc” môi trường như thế, nhưng khi bị cơ quan chức năng phát hiện, CEM vẫn xin tiếp tục... “chạy thử nghiệm” với hàng ngàn tấn nguyên liệu sai tiêu chuẩn đang chất đống trong công ty. Trường hợp này của CEM chẳng khác nào Formosa ở Hà Tĩnh đã đánh tráo công nghệ, thiết bị theo tiêu chuẩn được phê duyệt (thay vì công nghệ luyện cốc là dập khô, nhưng lại dùng công nghệ dập ướt để chi phí thấp hơn, dẫn tới ô nhiễm môi trường nặng hơn) và hệ quả là cũng mới trong giai đoạn “chạy thử nghiệm” đã “đầu độc” gần 300km ven biển miền Trung.

Có rất nhiều vấn đề đặt ra qua những vụ việc này, trong đó có những vấn đề thuộc chuyên môn sâu, nhưng có những vấn đề tựa như “voi chui qua lỗ kim” và ai cũng có thể nêu lên. Đầu tiên là thiết bị, công nghệ của các nhà máy. Với CEM, một cái máy (là cả một hệ thống thiết bị) sử dụng nguyên liệu là phôi đồng, đồng vụn, nhựa vụn đã làm sạch để nung và đúc thành từng thỏi đồng, chắc chắn phải khác một cái máy sử dụng nguyên liệu là phế liệu gồm các bo mạch điện tử, đầu thu điện tử, linh kiện điện tử - hay còn gọi là “ve chai” thiết bị điện tử. Với Formosa, thiết bị dùng công nghệ “dập khô” chắc chắn khác hoàn toàn công nghệ “dập ướt”. Và cái lỗ kim đầu tiên mà “con voi” công nghệ, thiết bị “chui qua” là cơ quan hải quan. Bởi khi qua hải quan, phải có tờ khai với đầy đủ tất cả thông tin về thiết bị đó. Khi nhập về, phải qua quá trình xây dựng, lắp đặt. Và cái lỗ kim thứ hai “đàn voi” này chui qua được chính là quá trình giám sát đầu tư, xây dựng của cơ quan chức năng. Xin được giải thích rõ trong nghiệp vụ xây dựng, chỉ một thanh thép bắt góc không đúng kỹ thuật, người làm nhiệm vụ giám sát cũng yêu cầu gỡ ra làm lại, một phòng hát karaoke lắp đặt cách âm không đúng tiêu chuẩn cũng phải gỡ ra làm lại... Có cả một nghị định của Chính phủ trong đó quy định cụ thể về quy trình thẩm định, phê duyệt dự án, đến cả khi kết thúc xây dựng, đưa vào sử dụng. Thế mới thấy trường hợp của CEM và Formosa đã có từng “đàn voi” chui qua lỗ kim.

Đất nước ta nói chung, tỉnh Bình Phước nói riêng đang dang rộng vòng tay đón nhà đầu tư đến làm ăn. Các cấp lãnh đạo và cả nhân dân Việt Nam, nhân dân Bình Phước đang tạo điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp trong và ngoài nước phát triển kinh tế. Thế nhưng, chúng ta không thể đánh đổi môi trường lấy đầu tư, càng không thể chấp nhận trường hợp nhà đầu tư lợi dụng kẽ hở pháp luật và có thể cả lợi dụng sự yếu kém về hiểu biết khoa học, công nghệ của cán bộ, công chức có trách nhiệm để mưu lợi bất chính, bất chấp sức khỏe, tính mạng của người dân Việt Nam. Hy vọng rằng, sau này sẽ không còn những con voi nào chui qua lỗ kim theo cách này nữa.

Trần Phương