Chính trị 15:29, 09/12/2014 GMT+7

Chiến dịch tiến công Đường 9-Khe Sanh

Thực hiện quyết tâm đó, cuối năm 1967, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô lớn đánh vào tuyến phòng ngự vững chắc của địch ở khu vực Đường 9-Khe Sanh, nhằm nghi binh, thu hút lực lượng chủ lực địch, chủ yếu là quân cơ động Mỹ ra khu vực Đường 9, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực, vây hãm và giam chân tiêu hao chúng, phá vỡ một phần tuyến phòng thủ của địch, tạo thế thuận lợi cho quân và dân ta tại các đô thị lớn, đặc biệt là ở Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng, trực tiếp là Trị-Thiên-Huế, thực hiện cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

Bộ chỉ huy chiến dịch do đồng chí Trần Quý Hai làm Tư lệnh và đồng chí Lê Quang Đạo làm Chính ủy. Lực lượng ta tham gia chiến dịch có 4 sư đoàn bộ binh (304, 320, 325, 324), các trung đoàn 27, 270, 2 tiểu đoàn BĐĐP tỉnh Quảng Trị; các trung đoàn pháo binh (45, 84, 164, 204, 675), các trung đoàn pháo phòng không (128, 282, 241), 1 tiểu đoàn và 5 đại đội đặc công, 1 tiểu đoàn xe tăng PT76 (4 đại đội), 1 tiểu đoàn thông tin, 1 tiểu đoàn trinh sát, 1 tiểu đoàn hóa học, 1 trung đoàn và 2 tiểu đoàn công binh, 1 đại đội súng phun lửa và bộ đội địa phương các huyện Cam Lộ, Do Linh, Hướng Hóa tỉnh Quảng Trị (giữa chiến dịch Bộ Tổng tư lệnh điều Sư đoàn 325 và phần lớn Sư đoàn 324 sang chiến trường khác, đưa Sư đoàn 308 và Trung đoàn 246 vào tham gia chiến dịch).

Lực lượng địch trên địa bàn chiến dịch có khoảng 45.000 (có 28.000 quân Mỹ) gồm 3 trung đoàn tăng cường thuộc thuộc Sư đoàn lính thủy đánh bộ 3 (từ tháng 4-1968 có thêm Sư đoàn kỵ binh không vận số 1 Mỹ), 9 tiểu đoàn pháo binh, 3 tiểu đoàn và 1 đại đội cơ giới, 1 tiểu đoàn quân phái hữu Lào, bố trí thành ba khu vực: Phía đông, giữa và phía tây, kéo dài từ Cửa Việt đến biên giới Việt - Lào, trong đó Khe Sanh là khu vực tác chiến chủ yếu.

Chiến dịch được chuẩn bị chu đáo và diễn ra 4 đợt. Đợt 1 (từ ngày 20 đến 7-2), ta tiến công tiêu diệt địch làm chủ quận lỵ Hướng Hóa, diệt các cứ điểm Huội San, Làng Vây và đoạn đường số 9, từ Cà Tu đến biên giới Việt-Lào. Đợt 2 (từ ngày 10-2 đến 31-3), ta tiến công vây lấn cứ điểm Tà Cơn suốt 50 ngày đêm, diệt nhiều địch; bao vây Cồn Tiên, đánh một số trận ở hướng đông đường số 1. Đợt 3 (từ ngày 1-4 đến 7-5), ta tổ chức đánh địch ứng cứu, giải tỏa, giữ vững các khu vực Làng Khoai, Cu Bốc, các điểm cao 698, 622, triệt phá giao thông trên đường số 9, đánh bại nhiều đợt phản kích của địch, làm thất bại các cuộc hành quân “Ngựa bay” và “Lam Sơn 207” của quân Mỹ và quân Sài Gòn giải tỏa cho Khe Sanh. Đợt 4 (từ ngày 8-5 đến 15-7), ta tập kích địch ở điểm cao 552, Làng Khoai, Làng Giả, khôi phục thế trận  vây lấn Tà Cơn, đánh địch rút chạy khỏi Khe Sanh, kết thúc chiến dịch. Kết quả, ta loại khỏi vòng chiến đấu 11.900 quân địch (có nhiều quân Mỹ), bắn rơi 197 máy bay, đánh chìm và hỏng 80 tàu vận tải; phá 78 xe (có 8 xe tăng), 46 khẩu pháo, cối và nhiều phương tiện chiến tranh khác, giải phóng khu vực đường số 9 và huyện Hướng Hóa với gần 10.000 dân, mở thông hành lang tuyến đường vận tải chiến lược Bắc-Nam chi viện chiến trường miền Nam.

Chiến dịch tiến công Đường 9-Khe Sanh thắng lợi có ý nghĩa to lớn, đánh dấu bước phát triển của quân đội ta về trình độ tác chiến hiệp đồng binh chủng, trong đó nổi lên nghệ thuật tập trung lực lượng vây hãm các cứ điểm, vận dụng các hình thức tác chiến linh hoạt và hiệp đồng chặt chẽ giữa các mũi, hướng trong quá trình tác chiến chiến dịch.

Trước hết, về nghệ thuật tập trung lực lượng, lần đầu tiên trong một chiến dịch ở miền Nam, ta tập trung một lực lượng lớn đánh địch trên hai hướng. Ở hướng chủ yếu, ta tập trung 2 sư đoàn bộ binh và 1 đại đội bộ đội địa phương, 2 trung đoàn pháo binh, 1 trung đoàn phòng không, 1 tiểu đoàn xe tăng (thiếu) và một số đơn vị công binh, trinh sát, thông tin tiến công quận lỵ Hướng Hóa, Huội San, bao vây cứ điểm Làng Vây, đánh viện binh và vây hãm địch ở Tà Cơn. Ở hướng thứ yếu, ta tập trung 2 sư đoàn, 1 trung đoàn bộ binh, 3 trung đoàn pháo binh và 1 tiểu đoàn pháo phản lực A12, 2 trung đoàn phòng không, 1 tiểu đoàn và 2 đại đội đặc công, 1 tiểu đoàn xe tăng (thiếu), 1 tiểu đoàn và 2 đại đội bộ đội địa phương và các phân đội trinh sát, thông tin tiến công địch phòng ngự trên đường 75, bao vây Cồn Tiên, Dốc Miếu… Bộ phận lực lượng còn lại do Bộ tư lệnh Chiến dịch trực tiếp chỉ huy hỗ trợ từng hướng tiến công tiêu diệt các cứ điểm và đánh địch ứng cứu giải tỏa.

Hai là, ta vận dụng các hình thức tác chiến linh hoạt, đặc biệt là tiến công vây hãm quân địch trong căn cứ và đánh địch đến ứng cứu, thay quân và rút chạy. Về phương thức tác chiến, ta chuyển từ tác chiến chủ yếu bằng bộ binh sang tác chiến hiệp đồng binh chủng, lấy đánh địch ngoài công sự và vây hãm, tiêu diệt địch trong căn cứ làm chính. Đối với quân địch trong công sự, ta chỉ đánh khi xét thấy cần thiết và nắm chắc thắng lợi. Còn những cứ điểm địch riêng lẻ do 1 tiểu đoàn (tương đương) đóng giữ, ta tiến công tiêu diệt trong thời gian ngắn. Điểm nổi bật là ta tập trung lực lượng đột phá liên tục vào tuyến phòng ngự của địch bằng cách đánh hiệp đồng binh chủng, phá vỡ từng cứ điểm riêng lẻ từ vòng ngoài vào vòng trong (Hướng Hóa, Huội San, Làng Vây). Riêng trận Làng Vây, lần đầu tiên ta sử dụng nhiều binh chủng kỹ thuật mạnh, nhất là pháo binh và xe tăng; đặc biệt là sử dụng lực lượng xe tăng bí mật, bất ngờ tiến công diệt địch. Tiếp đó, ta tập trung vây hãm quân địch ở cụm cứ điểm Tà Cơn, tạo sức ép lớn buộc địch đưa quân tới ứng cứu giải tỏa để tiêu diệt chúng.

Ba là, ta hiệp đồng chặt chẽ giữa các mũi, hướng tiến công đột phá, đập tan tuyến phòng ngự kiên cố của địch, với phát triển thế vây lấn, kìm hãm, tạo sức ép lớn buộc địch phải đưa quân ra ứng cứu giải tỏa ở các khu vực trận địa theo ý định ta đã lựa chọn, khiến quân địch bị động đối phó và chịu thiệt hại nặng. Ngoài ra, ta triệt để dựa vào địa thế tự nhiên của làng mạc kết hợp với sông ngòi (hướng thứ yếu) để tiêu hao, tiêu diệt nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của địch, giữ vững trận địa “chốt” các tiểu đoàn, trung đoàn bộ binh, buộc địch phải phân tán lực lượng đối phó, tạo thuận lợi cho hướng chủ yếu phát triển thế tiến công chiến dịch giành thắng lợi.

Sau 177 ngày đêm tiến công, vây hãm và đánh địch giải tỏa, ta đã giành được thắng lợi to lớn, trong đó mục tiêu đặc biệt quan trọng đạt được là lôi kéo được một bộ phận quan trọng quân cơ động Mỹ ra khu vực Đường 9-Khe Sanh rồi tiến hành vây hãm, giam chân chúng, tiêu diệt một bộ phận sinh lực quan trọng và phương tiện chiến tranh, buộc địch phải rút bỏ một căn cứ lớn, đập tan tuyến phòng thủ vững chắc Đường 9 của địch. Thắng lợi của chiến dịch Đường 9-Khe Sanh góp phần tạo nên yếu tố bất ngờ và điều kiện thuận lợi cho quân và dân ta trên toàn chiến trường miền Nam, trước hết là Thừa Thiên-Huế và Sài Gòn tiến hành thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

Nguồn QĐND