Thời luận 06:45, 21/02/2017 GMT+7

Những năm trước, thời tiết ôn hòa mà người trồng điều vẫn phải chịu thiệt về giá do bị thao túng; người kinh doanh điều thì méo mặt vì thiếu nguyên liệu và giá điều liên tục “nhảy múa” thì với năm nay thật khó dự đoán. Tại buổi họp mặt, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Lợi đã khẳng định: “Mùa điều năm nay phải khác năm 2016”. Và để tạo nên sự “khác” ấy, Bí thư Tỉnh ủy chỉ rõ: “Phải liên kết để nâng cao năng suất, chất lượng cho cây điều; phải liên kết giữa nông dân với các nhà khoa học, với doanh nghiệp để tạo chuỗi giá trị gia tăng cho cây điều”!

Có thể nói người Việt Nam rất yếu về tính liên kết. Chuyện hùn hạp làm ăn của đa số người Việt thường không bền và thường có thói quen tư hữu, làm ăn riêng lẻ. Điều này khác hẳn người Thái, người Hàn, người Trung Quốc. Người ta “buôn có bạn, bán có phường”, mua thì cùng mua, bán cùng bán. Và không mua không bán thì tất cả đồng lòng. Từ sự đồng lòng ấy mà các thương nhân Trung Quốc vào Việt Nam mua cả... lá điều, đuôi mèo, sâu lông... là những thứ chẳng để làm gì, nhưng họ vẫn làm khuynh đảo thị trường, gây rối ren an ninh trật tự và làm cho những thương nhân người Việt phải “đo ván” vì sự hám lợi và thiếu liên kết của mình.

Nhận rõ điều này, từ lâu vấn đề liên kết trong sản xuất - kinh doanh đã được Chính phủ quan tâm chỉ đạo các bộ, ngành, hiệp hội thực hiện. Ngay tại Bình Phước, ngày 24-10-2016, Hiệp hội Điều Việt Nam đã có buổi làm việc với Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh và Hội điều Bình Phước về liên kết đầu tư, sản xuất và tiêu thụ nông sản giữa doanh nghiệp với HTX trồng điều trên địa bàn tỉnh. Mục đích của việc thành lập các HTX điều là để doanh nghiệp có thể đầu tư cho người trồng điều và HTX là nơi cung cấp nguyên liệu đảm bảo tiêu chuẩn cho doanh nghiệp.

Cũng tại Bình Phước, dự án phát triển hồ tiêu bền vững theo mô hình liên kết giữa người trồng tiêu với Công ty TNHH chế biến gia vị Nedspice Việt Nam đã mang lại hiệu quả kép. Vụ hồ tiêu 2015-2016 đã có 540 nông dân của Bình Phước được cấp chứng chỉ R.A tham gia 24 câu lạc bộ trồng tiêu bền vững liên kết với Công ty Nedspice trên diện tích gần 700 ha. Cũng trong năm 2016, dự án đã xem xét để liên kết thêm 250 thành viên muốn tham gia. Được biết thời gian tới, Nedspice sẽ mở rộng dự án đến năm 2020 liên kết khoảng 2.000 hộ trồng tiêu với sản lượng thu mua 3.000 tấn tiêu đạt yêu cầu.

Nhìn rộng ra cả nước, chúng ta được thế giới biết đến với một thị phần lớn cho việc cung ứng gạo, hạt điều, cà phê và một số nông sản. Đáng tiếc là chúng ta mới xuất khẩu nguyên liệu và chưa có được thương hiệu nổi tiếng thế giới và các mặt hàng của ta đang phải bán giá thấp hơn mức bình quân của cùng loại sản phẩm trên thế giới, lợi nhuận của các doanh nghiệp thường ở mức thấp do giá vốn sản phẩm cao. Vấn đề đặt ra cho các doanh nhân là tìm ra được sự liên kết để tạo sức mạnh cạnh tranh. Đó là sự liên kết để giữ uy tín cho sản phẩm của Việt Nam trên thị trường, sự thống nhất không cạnh tranh lẫn nhau để không xuất khẩu với giá quá thấp, liên kết để tạo nên chuỗi cửa hàng, hệ thống phân phối bán hàng quy mô, không cạnh tranh lẫn nhau để tạo uy tín và hình ảnh cho dòng sản phẩm Việt.

Thảo Nguyên