Chính trị 15:01, 23/09/2014 GMT+7

Nhiều quy định mới

Thay mặt Chính phủ trình dự án luật, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Bộ luật Dân sự lần này được sửa đổi cơ bản và toàn diện. Dự thảo bộ luật có tổng số 672 điều, giữ nguyên 263 điều, sửa đổi 297 điều, bổ sung 126 điều, bãi bỏ 149 điều so với bộ luật hiện hành. “Dự thảo bộ luật có nhiều quy định mới, quan trọng còn có ý kiến khác nhau”, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc báo cáo. Trong đó, về tôn trọng và bảo vệ quyền dân sự, dự thảo quy định theo hướng bổ sung quy định khi người dân có yêu cầu về giải quyết vụ việc dân sự thì Tòa án nhân dân không được từ chối vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Trong trường hợp chưa có điều luật thì tòa án cần áp dụng quy định về áp dụng tập quán, áp dụng tương tự quy định của pháp luật, các nguyên tắc cơ bản được quy định trong Bộ luật Dân sự và lẽ công bằng để xem xét, giải quyết vụ việc dân sự của người dân. Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, cũng có những ý kiến chưa đồng thuận với quy định này.

Về hình thức sở hữu, cũng có hai loại quan điểm khác biệt. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, Bộ luật Dân sự chỉ nên quy định hai hình thức sở hữu trong giao dịch dân sự là sở hữu riêng và sở hữu chung. Vì hai hình thức sở hữu này đã bao gồm tài sản thuộc sở hữu tư nhân, sở hữu toàn dân. Khi tham gia vào các quan hệ dân sự, quyền của chủ sở hữu thuộc các hình thức sở hữu đều được bảo vệ bình đẳng trước pháp luật không phụ thuộc vào tính chất sở hữu, thành phần kinh tế, tài sản thuộc sở hữu toàn dân hay tài sản thuộc sở hữu tư nhân. Ý kiến này được thể hiện trong dự thảo. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, ngoài quy định sở hữu chung và riêng thì Bộ luật Dân sự cần quy định cả sở hữu toàn dân (có ý kiến đề nghị sở hữu nhà nước)...

Chưa thật thuyết phục?

Nhấn mạnh rằng đây là bộ luật gốc, có tầm quan trọng đối với toàn xã hội “chỉ sau Hiến pháp”, do đó sẽ được thảo luận, cho ý kiến qua 3 kỳ họp Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu bàn thảo thật kỹ, cân nhắc toàn diện vấn đề; lựa chọn những vấn đề cơ bản nhất để xin ý kiến nhân dân.

Quả thực, ngay tại phiên họp của UBTVQH, nhiều nội dung trong dự thảo đã nhận được những ý kiến khác biệt. Một trong những vấn đề đó chính là việc tòa án không được từ chối thụ lý vụ việc vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện khá gay gắt: “Đây là quy định mới thật, nhưng không hay. Pháp luật chưa quy định thì căn cứ vào đâu để mà xử? Trường hợp này, các cơ quan có trách nhiệm cần nhanh chóng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chứ không thể “bắt” tòa giải quyết”.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước lại có quan điểm khác: “Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử duy nhất và có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của người dân. Khi phát sinh mâu thuẫn, nếu chưa có luật thì tòa cũng phải đứng ra xem xét, bởi cuộc sống luôn luôn vận động, bí lắm người dân mới phải nhờ tòa mà lại ngồi chờ làm luật thì không được, sẽ gây bất ổn xã hội. Nhất định tòa phải nghĩ ra cách để giải quyết”.

Về thời điểm xác lập quyền sở hữu đối với tài sản nên là thời điểm giao dịch dân sự được thực hiện xong, “tiền đã trao, cháo đã múc” hay thời điểm tài sản được đăng ký sang tên đổi chủ tại cơ quan có thẩm quyền, Chủ nhiệm Nguyễn Văn Hiện phân tích: “Chỉ một số tài sản đặc biệt quan trọng như bất động sản có giá trị lớn mới phải đăng ký, nếu quy định cứ ký hợp đồng, trao tiền cháo múc là xong thì chẳng ai chịu đi đăng ký và thực hiện nghĩa vụ tài chính nữa. Như vậy vừa khó quản lý, vừa thất thu ngân sách. Quyền sở hữu chỉ được nhà nước thừa nhận và bảo hộ từ thời điểm đăng ký và hoàn thành nghĩa vụ với nhà nước”.

Một số khái niệm mới được đưa ra trong dự thảo như “vật quyền”, “trái quyền”, “địa dịch”... được nhiều ý kiến tại phiên họp coi là khó hiểu và không thật sự cần thiết phải thay đổi, dễ gây ra những xáo trộn không đáng có. Một số ý kiến cũng cho rằng nếu chỉ quy định có hai hình thức sở hữu là sở hữu riêng và sở hữu chung thì còn “ngắn gọn và không đầy đủ bằng Hiến pháp, trong khi nhiệm vụ của luật là cụ thể hóa Hiến pháp”. Tương tự, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lưu ý, cần quy định rõ trong bộ luật này về quyền tự do kinh doanh của người dân - nội dung đã có trong Hiến pháp 2013 nhưng chưa được cụ thể hóa trong Bộ luật Dân sự hiện hành... 

Nguồn SGGP