Thứ 6, 29/03/2024 14:35:48 GMT+7
Bình Phước, 30°C/27°C - 33°C
aA

ÔN CỐ TRI TÂN 10:12, 11/04/2017 GMT+7

Oan khuất

Thứ 3, 11/04/2017 | 10:12:00 505 lượt xem
BP - Theo sách “Lam Sơn thực lục”, người vợ đầu tiên của Lê Lợi là thần phi Trịnh Thị Ngọc Lữ, sinh năm 1383, nhưng ngày, tháng và năm mất của bà thì không ai biết, vì sử sách không còn lưu lại chi tiết này. Bà là người trang Bái Đê (Bái Đô), huyện Lôi Dương, phủ Thiện Thiên, trấn Thanh Hoa, nay là xã Xuân Bái và một phần thị trấn Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Bà là con gái của một hào trưởng, thuộc gia đình quyền quý, danh gia vọng tộc, có điều kiện ăn học và tiếp xúc với nhiều trí thức đương thời. Năm 20 tuổi, Ngọc Lữ về làm dâu nhà họ Lê.

Bà Ngọc Lữ là người cai quản mọi việc trong nhà khi chồng làm phụ đạo và cai quản mọi việc trong cung khi chồng lên ngôi vua. Theo “Lê triều ngọc phả” thì thuở hàn vi, Lê Lợi chăm lo sách đèn và là bạn học của Nguyễn Thận, Lê Văn An. Đến khi trưởng thành, Lê Lợi giữ chức phụ đạo vùng đất Khả Lam, làm quân trưởng một phường. Nguyễn Trãi, một cận thần của Lê Lợi thường nhắc tới khoảng thời gian 10 năm nghiên cứu binh thư, binh pháp của Lê Lợi. Như vậy rõ ràng bà Trịnh Thị Ngọc Lữ phải là người lo quán xuyến mọi việc gia đình, ruộng vườn, trang trại và hàng ngàn gia nhân.

 

Minh họa: S.H

Đầu năm 1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn và cũng vào tháng 4 năm ấy, quân Minh nhờ kẻ phản thần dẫn đường đã tổ chức đánh thẳng vào hậu cứ Lam Sơn, bà vợ hai của Lê Lợi là Phạm Thị Nghiêu bị nội quan nhà Minh là Mã Kỳ bắt đem về giam ở thành Đông Quan (Hà Nội). Theo hầu Lê Lợi khi đó chỉ còn lại bà Trịnh Thị Ngọc Lữ và bà Phạm Thị Ngọc Trần. Trong những năm tháng nghĩa quân Lam Sơn hoạt động ở miền núi rừng Thanh Hóa (1418-1423) với bao gian khổ hy sinh, chính trong những ngày gian khổ đó, bà Ngọc Lữ cùng với những người thân trong gia đình Lê Lợi đã sẻ chia khó khăn, gian khổ cùng nghĩa quân, động viên cổ vũ tinh thần quyết chiến đấu chống giặc đến cùng của các tướng sĩ.

Năm 1424, khi nghĩa quân Lam Sơn tiến đánh thành Nghệ An, bà Phạm Thị Ngọc Trần tự nguyện quyên sinh để làm vật hiến tế thủy thần. Từ đó cho đến ngày cuộc chiến đấu chống quân Minh kết thúc thắng lợi, chỉ còn một mình bà Ngọc Lữ theo hầu Lê Lợi, lo liệu lương thảo, hậu cần cho nghĩa quân chống giặc. Và trong suốt 10 năm theo chồng chinh chiến ở khắp nơi, bà đã đóng góp biết bao chiến công thầm lặng để góp phần to lớn đưa cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Minh đến thắng lợi. Bà xứng đáng là một tướng giỏi trong lịch sử. Năm 1428, cuộc kháng chiến chống Minh thắng lợi, nhà Lê được thành lập, con trai trưởng là Tư Tề được sắc lập làm quốc vương, tạm coi việc nước, bà Ngọc Lữ được phong Quốc Thái mẫu. Năm 1433, khi Thái tổ lập con thứ là Lê Nguyên Long (11 tuổi) lên kế ngôi (tức Lê Thái Tông), Quốc vương Tư Tề bị giáng xuống làm Quận vương, khi ấy bà Ngọc Lữ cũng bị giáng làm Quận mẫu.

Đến năm 1438, vua Lê Thái Tông phế truất Quận vương Tư Tề làm thứ dân, bà Trịnh Thị Ngọc Lữ chỉ còn lại chức Thần phi. Bắt đầu từ đây, sử cũ không hề nhắc tới bà và cũng từ đó, thân phận bà Thần phi họ Trịnh ẩn dật ở đâu hay đi theo con trai là Tư Tề hay vẫn âm thầm lặng lẽ nơi thâm cung cho đến ngày cuối đời thì không ai biết, vì chẳng có bất cứ tài liệu nào ghi chép về việc này.

Theo Lê Quý Đôn ghi chép trong sách “Đại Việt thông sử” thì Thần phi Trịnh Thị Ngọc Lữ mất vào thời gian niên hiệu Thái Hòa (1443-1453), đời vua Lê Nhân Tông. Tuy vậy, cuộc đời và công lao của bà xứng đáng được xếp vào hàng Bình Ngô khai quốc công thần triều Lê - bậc quốc mẫu. Do vậy, mặc dù bà không được phong là hoàng hậu, nhưng nhân dân trong vùng lúc đương thời cũng như về sau này vẫn gọi bà là hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Lữ và bà vẫn sống mãi trong lòng người dân địa phương.

Lời bàn:

Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn bắt đầu bùng nổ ở núi rừng Thanh Hóa đã trở thành một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, mở ra kỷ nguyên Đại Việt thời kỳ Phục hưng lần thứ hai trong lịch sử dân tộc. Để làm nên chiến thắng vĩ đại trong cuộc kháng chiến chống quân Minh gian khổ có sự đóng góp và thậm chí cống hiến cả cuộc đời của quân dân Đại Việt thời ấy cho sự nghiệp độc lập, tự do của đất nước. Và trong đó có phần không nhỏ của hai mẹ con bà Trịnh Thị Ngọc Lữ. Thế nhưng chẳng được bao lâu sau ngày hòa bình, hai mẹ con bà người thì chết oan, người thì trở thành thường dân. 

Đã gần 600 năm trôi qua nhưng những oan trái, bất công đối với mẹ con bà (con trai Tư Tề) vẫn chưa được sáng tỏ. Tuy vậy, cuộc đời và công lao của bà xứng đáng được xếp vào hàng Bình Ngô khai quốc công thần triều Lê - bậc quốc mẫu. Do vậy, mặc dù bà không được phong làm hoàng hậu, nhưng người dân đương thời và cả hậu thế ngày nay vẫn tôn vinh bà là hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Lữ và bà vẫn sống mãi trong lòng người dân. Để trả lại sự công bằng cho một bà mẹ chịu nhiều oan khuất và cay đắng, hậu thế không ai được phép quên công đức của bà: Một anh hùng nghĩa quân Lam Sơn lẫm liệt, người góp phần tích cực nhen nhóm cuộc khởi nghĩa vĩ đại nhất trong lịch sử Việt Nam và đi trong cuộc khởi nghĩa đến thắng lợi cuối cùng, người đã chung tay xây dựng nên một triều đại hiển hách bậc nhất của quá khứ dân tộc.

N.D

  • Từ khóa
109903

Ý kiến ()

0 / 500 ký tự
Đang tải dữ liệu