Xã hội 13:51, 10/02/2016 GMT+7

GIA ĐÌNH CHĂN TRÂU

3 giờ chiều, chúng tôi có mặt tại nhà ông Cao Đạo Dũng ở ấp Dên Dên, thị trấn Tân Phú (Đồng Phú). Biết tôi muốn tìm hiểu về cách chăn dắt trâu chọi nhưng anh Hữu không thể tiếp chuyện vì đến giờ cho trâu đi bộ. Ông Dũng nói tôi thông cảm, con trai ông rất quan trọng giờ giấc chăn dắt trâu. Rồi ông mời tôi vào nhà uống trà Bắc. Quê ông ở Vĩnh Phúc có truyền thống chọi trâu hằng năm. Gia đình ông nuôi trâu cũng đã mấy đời nên nói chuyện về trâu không thể hết. Nuôi trâu chọi không giống trâu cỏ, yêu cầu đầu tiên phải có đất rộng để trồng cỏ, bắp. Ông đã trồng xen 2 ha bắp trong vườn cao su non chỉ để phục vụ 4 con trâu chọi. Số bắp này được cắt cây từ khi bắt đầu làm trái đến lúc hạt vừa chắc. Cho trâu ăn bắp non mới đủ dinh dưỡng, cụ thể là bổ sung chất đạm để giữ thể lực cho trâu. 2 ha bắp được ông trồng gối đầu để luôn chủ động nguồn thức ăn xanh. Bên cạnh đó, cỏ vẫn là thức ăn không thể thiếu, song được chọn lọc khá kỹ. Ngoài cỏ voi, trâu chọi được cho ăn cỏ mần trầu, chỉ mật và đọt mía. Nhờ lợi thế đất bưng nên những loại cỏ này có sẵn trong vườn nhà ông.

Trâu chọi, một ngày một đêm ăn hết 1 tạ gồm bắp và cỏ. Gia đình ông phải thuê người cắt cỏ, lương mỗi tháng 4 triệu đồng. Nghe ông Dũng nói đến đây, tôi đã thấy nghề này rất kén. Song đó mới chỉ là khâu phục vụ thức ăn, công chăn dắt, tập luyện cho một trâu chọi ngốn gần trọn ngày công của một thanh niên. Ông Dũng có 4 con trai, đều đã lập gia đình và 3 người sống cạnh cha mẹ. Mỗi người chăn dắt một con trâu. Người con cả là anh Hữu để vợ con lại Gia Lai về chăn trâu. Không biết có phải xa gia đình hay vì quá mê trâu mà anh và trâu như hình với bóng. Sáng ra cho trâu ăn, rồi dẫn đi lội bùn, sau đó anh dắt trâu về ao nhà tắm. Thời gian lội bùn khoảng 3 tiếng đồng hồ để tập sức dẻo dai và chịu được nắng nóng - bài tập này rất tốt khi trâu ra sới chọi. Sau khi tắm, trâu được cho lên bờ tập thế đánh và nhấm nháp ít cỏ. Đến 3 giờ chiều, trâu được dắt đi bộ khoảng 3 cây số. Thấy tôi ngạc nhiên tỏ vẻ không tin, anh Hữu nói chăn trâu chọi phải vậy, không chỉ dắt đi mà còn phải đưa ra chỗ đông người để trâu làm quen, khi ra sới chọi không bỏ chạy. Cũng nhờ đi bộ hằng ngày mà anh Hữu giảm được gần 10kg kể từ hội chọi trâu huyện Đồng Phú. 5 giờ chiều trâu về, ở nhà mẹ anh Hữu đã chuẩn bị sẵn chỗ tắm gồm một chai Lifebuoy và vòi xịt. Lúc trưa là tắm mát, bây giờ mới là tắm sạch để trâu đi ngủ không bị muỗi, mòng cắn.

Chuồng trâu nhà ông Dũng là một gian phòng cũ, được đổ đất dày khoảng 40cm. Nếu không được giới thiệu không ai nghĩ đó là nơi dành cho trâu ngủ, vì rất sạch sẽ. Tuy vậy, tôi vẫn thắc mắc sao phải đệm một lớp đất vào thì anh Hữu cho biết, nền xi măng làm hư móng chân trâu dẫn đến giảm độ ma sát. Chăm trâu chọi như chăm con trẻ, phải chú ý từng li. Giống trâu rất thân thiện, mình càng vuốt ve, trò chuyện, trâu càng thích. Và bí quyết của anh khi đưa trâu vào sới chọi là luôn đứng gần tới mức có thể để động viên. “Khi trâu đấu, mắt nó luôn tìm kiếm chủ - tìm động lực, nhiều con không thấy chủ liền bỏ chạy khỏi sới. Hội chọi tại huyện Hớn Quản vừa qua, tôi suýt cho thằng em một trận vì cái tội lăng xăng đưa máy lên quay mà không để ý “cảm xúc” của trâu, cũng may con anh Hai hôm đó đấu tốt” - anh Hữu vừa nói vừa vuốt ve sống lưng con vật cưng của mình.

Trâu nhà ông Dũng có những cái tên hết sức dễ thương, bắt đầu là anh Hai, rồi anh Ba, đến em Út. Tôi nhã ý muốn xem mặt tất cả nhưng ông Dũng bảo “cho chúng ở chung một nhà có mà đánh nhau chết à”. Câu nói vui nhưng lại thật, vì giống trâu chọi mỗi con một cõi, đụng mặt là lao vào tranh thắng thua ngay.

PHẢI MÊ TRÂU

Trở lại Hớn Quản sau ngày hội của những người mê trâu, gặp đại gia sở hữu trâu có miếng đánh hay nhất và đoạt giải nhì chung cuộc, anh tỏ vẻ chưa hài lòng với kết quả. Điều anh và chúng tôi kỳ vọng trước hội chọi là giải cao nhất, tuy nhiên do có sự nhầm lẫn nên chú trâu của anh bị “đánh lén” dẫn đến chấn thương sớm. Sau hơn một tháng chữa trị, vết thương đã lành.

Trước ngày hội, chúng tôi tìm về Hớn Quản để nắm thông tin thì tình cờ gặp anh. Chỉ mới 35 tuổi nhưng nói chuyện về trâu anh không kém bậc tiền bối nào. Từ khi lên năm, lên bảy, anh đã ở trên lưng trâu rong ruổi hết cánh đồng này sang cánh đồng khác. Có đặc tính gì của loài nhai lại này mà anh không tận tường. Lớn lên anh chuyển sang buôn trâu, không chỉ tìm trâu trong huyện mà sang các huyện lân cận, có chuyến qua tận Campuchia buôn vì bên đó trâu đẹp, giá mềm hơn. Rồi hội chọi trâu được tổ chức tại huyện, anh có cơ hội thể hiện niềm đam mê. Anh bắt đầu những chuyến đi xa hơn, đến các tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên vì trâu ở đây được dùng làm sức kéo nên dẻo dai. Cách chọn trâu chọi cũng phải tinh tường. Theo đại gia này, một con trâu chọi cần hội tụ các đặc điểm: mặt ngắn, chân ngắn và to, móng sò, góc sừng lớn, ngọn sừng hướng tiền, mắt đỏ, có xoáy, có khoang, đặc biệt 2 xoáy giữa trán (xoáy tam tinh) là tốt nhất. Một yếu tố nữa, trâu càng già càng dai sức và độ lì cao khi xung trận. Nếu đi mua gặp trâu “sừng kiếm, bạc mi” nên tránh bởi khó huấn luyện, lại dễ phản chủ.

“Chăm trâu hơn chăm vợ” là cách anh nói, song chúng tôi thấy cũng lắm công phu. Giờ cho ăn phải chính xác. Trâu chọi ăn chủ yếu về đêm: 8 giờ ăn một bao cỏ, 11 giờ tiếp một bao, 3 giờ sáng cho ăn cỏ phơi sương và 20 đọt mía. Ngoài ra, anh còn trộn nghệ với nhàu, sến, thần thông ngâm nước cho trâu uống để tăng sức đề kháng. Giấc ngủ cũng quan trọng không kém, trâu phải ngủ đủ giấc (từ 2 giờ đến sáng) tinh thần mới phấn chấn. Khi đã đủ sức, anh bắt đầu những bài tập thế đánh. Ngoài chạy bộ, phơi nắng, lội bùn, anh cho trâu húc vào bờ đất hoặc cây thân mềm tập thế chém. Các chiêu võ thường được luyện là hổ lao, móc mắt và cáng hàu. Chiêu hổ lao là nhằm thẳng vào đối phương mà xông tới. Chiêu móc mắt và cáng hàu không knock out đối phương ngay, song do đánh vào chỗ hiểm nên dễ vật ngã kình địch.

Ngoài con Nu góp mặt tại sới chọi năm 2015, nhà anh còn 3 con dự bị được gọi tên lần lượt là Pháo, Cui, Chảng. Chúng đến từ những nơi khác nhau và giá mua khá mềm. Người bán không biết anh chọn trâu chọi. Anh nói thích con trâu đang kéo cày nhưng họ lại đồng ý bán cả cặp. Vậy là anh phải mua hai con nhưng cố ép giá thấp nhất bởi anh chỉ ưng một con... Những con trâu này ít nhất 3-5 năm nữa mới đủ kinh nghiệm thi đấu. Một con trâu chọi thường chỉ đấu một mùa, con nào tốt được vài năm. Thế hệ trâu kế cận này theo anh đánh giá vượt trội hơn vì chính anh đi chọn từ khi chúng mới lên 2 tuổi. Với cách chăm sóc, tập luyện bài bản hứa hẹn những hội chọi trâu sau là ngày hội của sức mạnh phô diễn và tuyệt kỹ luyện trâu.

RỘNG ĐƯỜNG LÀM ĂN

Ngoài giải thưởng khá hấp dẫn, sau mỗi hội chọi, chủ trâu đoạt giải cao còn rộng đường làm ăn. Có thể bán con trâu vừa đoạt giải với giá gấp đôi, gấp ba vốn. Ví như đại gia này nói hiện con Nu được người ta trả 500 triệu đồng. Một con đường dài hơn đó là những lời mời đi săn, chăn dắt trâu. Những chuyến đi săn trâu hái ra tiền, bởi “kinh nghiệm” được trả rất hậu hĩnh. Và vì đã có uy tín nên nghề buôn trâu cũng thuận lợi hơn rất nhiều.

Cơ hội phía trước là màu hồng, song cũng có thể là màu xám nếu ai đó chưa thật sự am hiểu về trâu mà liều mình đầu tư vào nghề xa xỉ này. Đại gia trâu đã chia sẻ thất bại của một vài người bạn, khi trâu chọi thua trận giá bán chỉ ngang trâu cỏ.

Hồng Cúc