Kinh tế 08:01, 28/04/2016 GMT+7

BP - Nấm linh chi đỏ (còn gọi là xích chi) được coi là thảo dược tốt, giúp ổn định huyết áp, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư, giải độc gan, phòng chữa bệnh tiểu đường, ngăn chặn quá trình lão hóa và các bệnh về hô hấp. Chỉ với 50m², người trồng có thể thu được 25 triệu đồng cho 1 đợt thu hoạch mà chi phí đầu tư thấp và tốn rất ít nhân công.

PHÙ HỢP VỚI NÔNG DÂN “3 ÍT”

Dẫn chúng tôi tham quan trại nấm với những tai nấm mọc đều đặn, săn chắc có dạng bán nguyệt, vỏ cứng chắc màu nâu đỏ, nhiều bào tử trên bề mặt nấm, bà Nguyễn Thị Chung ở ấp Ruộng 2, xã Tân Quan (Hớn Quản) không giấu được niềm vui. Bà nói: Trồng nấm linh chi đỏ chỉ tốn công ở giai đoạn đóng bịch và cấy nấm, còn lại chờ thu hoạch. Hệ thống tưới phun sương giúp tiết kiệm công và điều hòa lượng nước. Vì thế, vợ chồng tôi có thể làm được nhiều việc, vừa trồng 5.000 bịch nấm bào ngư vừa trồng nấm linh chi đỏ rồi chở nấm bào ngư đi bỏ mối, buôn bán thịt heo ở chợ và tranh thủ đi làm vườn. Vậy mà chúng tôi vẫn còn dư thời gian.

“Được cán bộ khuyến nông hướng dẫn, tôi làm kệ chứa phôi nấm thay vì treo bọc như thông thường, giúp tiết kiệm ½ diện tích. Tôi đầu tư trại nấm quy mô 3.000 bọc phôi cũng chỉ tốn 50m²” - vừa nói bà Chung vừa chỉ vào kệ chứa 2 tầng làm bằng nhiều cây tầm vông ghép lại. Được Trạm Khuyến nông huyện hỗ trợ, bà tốn chưa đầy 10 triệu đồng đầu tư trại trồng 3.000 bọc nấm. Chỉ 1 lần đầu tư, trại có thể sử dụng trên 5 năm. Mỗi đợt cấy, tùy theo chu kỳ phát triển của nấm cũng như điều kiện chăm sóc, mỗi bọc nấm có thể cho thu hoạch 3 đợt. Đợt 1, bà thu về trên 25 triệu đồng. Với hiệu quả bước đầu, trồng nấm linh chi đỏ được xem là lựa chọn tối ưu cho người ít vốn, ít đất, ít nhân công.

Khi được Trạm Khuyến nông Hớn Quản chọn triển khai mô hình, đợt đầu bà trồng 300 bọc nấm linh chi đỏ. Do không tuân thủ nghiêm ngặt quy trình lựa chọn, bảo quản giống, ủ phôi, thời gian cấy meo nên bà đã thất bại. Ông Dương Kim Đương, Trưởng trạm cho biết: “Trạm đã chỉ đạo cán bộ hướng dẫn người dân làm đúng kỹ thuật, hỗ trợ một phần vật tư, meo nấm, các vật liệu liên quan đến làm nấm. Loại nấm này tháng 3 trồng tốt nhất nhưng đến tháng 8, tháng 9, chúng tôi mới được cấp kinh phí nên triển khai muộn dẫn đến kết quả thấp. Tuy nhiên, trạm đã lấy đợt meo nấm thứ 2 và cấy lại, bước đầu cho hiệu quả tốt”.

VÔ TÌNH “LƯỢM ĐƯỢC BÍ QUYẾT”

Bà Chung cho biết: Trồng nấm linh chi đỏ gồm các giai đoạn chính, như chuẩn bị nguyên liệu, đóng bịch, hấp thanh trùng bằng hơi nước, cấy giống, ủ phôi và tưới đón nấm. Giống cấy phải đảm bảo đúng độ tuổi. Đóng bịch phải có độ chặt phù hợp, khối lượng túi từ 1,1-1,3kg. Đặc biệt, mùn cưa phải được thanh trùng bằng hấp cách thủy ở 95-100oC trong vòng 8-12 giờ, sau đó để nhiệt độ hạ xuống khoảng 70-80oC thì cho bịch ra ngoài. Khi tai nấm hình thành bào tử, tưới nước vào bọc phôi. Môi trường nuôi trồng phải được khử trùng, xử lý mầm bệnh, thoáng mát, đầy đủ ánh sáng khuếch tán. Thời tiết khô ráo, nhiệt độ cao thì đóng bịch; nếu nhiệt độ thấp, trời âm u, độ ẩm cao đến 80-90%, meo cấy sẽ không thành công.

Chỉ vào cây nấm mới nhú, bà Chung nói: Theo lý thuyết, khi hái nấm linh chi, người trồng nên dùng dao cắt bỏ phần tai nấm, sau đó xử lý bằng nước vôi. Tuy nhiên áp dụng cách đó, tôi không thu được kết quả tốt bởi phần xử lý sau khi cắt tai nấm đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng tỷ lệ sống thấp, hay bị mọt ở vị trí dùng dao cắt dẫn đến tỷ lệ ra và sống của tai nấm mới không cao, phải mất khoảng 2 tuần mới ra tai nấm nhưng ra chậm. Một lần, con tôi tự ý cầm tai nấm nhổ ra khi thu hái. 1-2 ngày sau, tôi tưới nước bình thường và 1 tuần sau thấy ở những tai nấm đã bị bẻ nhú lên tai mới, đảm bảo ra tai 100%. Đây là kinh nghiệm áp dụng cho cả nấm linh chi và nấm bào ngư mà tôi đã trồng.

Trồng nấm linh chi đỏ chi phí tương đương trồng nấm bào ngư nhưng giá trị kinh tế cao hơn. Nguyên liệu làm phôi gần như nhau nhưng nấm linh chi đòi hỏi nhiệt độ cao hơn. Khác với nấm bào ngư, linh chi đỏ bảo quản lâu mà không bị hao hụt nên người trồng có thể chờ đến khi được giá rồi bán. Hiện 3.000 phôi nấm linh chi đỏ của bà Chung cho tỷ lệ tai nấm đạt trên 95%. Sau 3,5 tháng nuôi trồng, 3.000 tai nấm cho thu hoạch gần 43kg, với giá bán 600 ngàn đồng/kg, bà thu về trên 25 triệu đồng chỉ trong 1 đợt, trừ chi phí bà lời hơn 15 triệu đồng. Dự kiến, ra lại 2 đợt 3.000 bọc nấm của bà cho khoảng 70kg nữa.

Trồng nấm linh chi đỏ được xem là lựa chọn tối ưu cho người ít vốn, ít đất, ít nhân công ở thời điểm này. Tuy nhiên về lâu dài, nếu muốn nhân rộng quy mô, người dân rất cần sự hỗ trợ của ngành chuyên môn để xây dựng thương hiệu, tìm đầu ra, giúp nông dân làm giàu bền vững.

Thanh Mai - Lê Khương