Thời luận 13:44, 15/08/2016 GMT+7

BP - Sau vụ minh oan cho ông Huỳnh Văn Nén ở tỉnh Bình Thuận và ông Nguyễn Thanh Chấn ở tỉnh Bắc Giang, ngày 11-8 vừa qua, các cơ quan tư pháp Trung ương đã tổ chức buổi công bố quyết định đình chỉ điều tra bị can và công khai xin lỗi ông Trần Văn Thêm tại thị trấn Chờ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh - người bị kết án oan sai (phạm tội giết người) suốt 43 năm qua. Dẫu là quá chậm nhưng việc các cơ quan tư pháp tổ chức công khai xin lỗi những người chịu án oan thời gian gần đây đã cho thấy luồng gió mới trong đời sống pháp luật nước nhà.

Trước hết phải khẳng định, án oan luôn là một phần bi thương của lịch sử tư pháp thế giới và không có quốc gia nào là ngoại lệ, bởi mọi quan tòa cũng chỉ là những con người cụ thể và không bao giờ đạt đến độ hoàn hảo. Đó là chưa kể những yếu tố tác động từ bên ngoài làm ảnh hưởng đến quá trình xét xử. Ngay cả ở Mỹ, một quốc gia có nền tư pháp hàng đầu với các thiết bị kỹ thuật tối tân để hỗ trợ quá trình điều tra cũng vẫn còn những vụ án oan nhức nhối. Vậy thì với những mặt còn hạn chế của nền tư pháp nước nhà, những vụ giống như Huỳnh Văn Nén, Nguyễn Thanh Chấn hay gần đây là Trần Văn Thêm là không tránh khỏi. Và dẫu là điều đáng tiếc và rất khó khắc phục hậu quả nhưng dư luận vẫn đánh giá cao thái độ thẳng thắn thừa nhận trách nhiệm của người đứng đầu ngành tòa án.

Trở lại vụ công khai xin lỗi ông Trần Văn Thêm, nhìn cụ ông 81 tuổi mắt đã mờ, chân đã run, tai đã lãng được người nhà dìu đi từng bậc thang trong vòng vây báo chí và ông run rẩy bước lên sân khấu để những người đại diện cơ quan đã hàm oan cho ông suốt 43 năm qua xin lỗi mà không khỏi quặn lòng. Suốt gần nửa thế kỷ qua, đâu chỉ có mình ông chịu tiếng oan mà tất cả con cháu, dòng họ của ông đều bị mang tiếng có kẻ giết người. Bởi thế, ngay sau khi được xin lỗi, người đàn ông gần đất xa trời ấy không nghĩ gì đến chuyện bồi thường mà chỉ mong sao từ nay hai gia đình sẽ qua lại với nhau, bởi từ khi xảy ra vụ việc, suốt 43 năm trời hai gia đình là họ hàng thân thiết đã không còn nhìn mặt nhau nữa!

Được biết từ cuối năm 2014, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XIII đã đề nghị Chính phủ, Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo tổng rà soát những đơn thư kêu oan, nhất là các trường hợp có mức phạt tù 20 năm, chung thân, tử hình. Đến ngày 22-3-2016, Ban cán sự Đảng Tòa án nhân dân tối cao và Ban cán sự Đảng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết liên tịch số 01-NQLT/BCS về tăng cường công tác lãnh đạo, phối hợp chỉ đạo thực hiện chức năng, nhiệm vụ, chỉ đạo thực hiện Hiến pháp năm 2013 và các nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp. Nội dung nghị quyết tập trung vào 11 vấn đề lớn, trong đó việc “rà soát, giải quyết dứt điểm các đơn thư khiếu nại, kêu oan đối với các bản án đã có hiệu lực pháp luật” được xếp vị trí thứ hai. Với nghị quyết này, chắc chắn từ nay sẽ hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng án oan.

Thảo Linh