2013 GMT+7

Làm gì để nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã?

Thứ 7, 26/10/2013 | 00:15:00

Trong các cuộc tiếp xúc cử tri gần đây của đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, nhiều ý kiến của cử tri cho rằng hoạt động của HĐND cấp xã thời gian qua chưa hiệu quả. Thường trực và đại biểu HĐND chưa làm hết trách nhiệm, làm tốt công tác kiểm tra, giám sát. Một số HĐND cấp xã chưa biết chất vấn thế nào và còn lúng túng trong trình tự, thủ tục hoạt động của HĐND...

HOẠT ĐỘNG MỜ NHẠT

Ông Lê Ngọc Châu, Phó chủ tịch HĐND xã Nha Bích (Chơn Thành) cho biết: “Thời gian qua, mặc dù Thường trực HĐND xã đã có nhiều nỗ lực, cố gắng trong tổ chức hoạt động cũng như đổi mới hình thức tiếp xúc cử tri nhưng hoạt động của HĐND xã rất mờ nhạt. Tại các kỳ họp HĐND, chỉ có các ý kiến, kiến nghị chứ chưa có hoạt động chất vấn. Tỷ lệ cử tri tham gia các buổi tiếp xúc của đại biểu HĐND xã không nhiều...”.

Người dân chưa mặn mà với các buổi tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND cấp xã - Ảnh: Cử tri phường Tân Bình (TX. Đồng Xoài) phát biểu tại một buổi tiếp xúc cử tri

Ông Trịnh Văn Huy, Phó trưởng Ban pháp chế HĐND tỉnh nhận định: Hoạt động đã hết nửa khóa nhưng đại biểu HĐND xã Nha Bích chưa biết chất vấn thế nào, chất vấn cái gì? Chưa phân biệt được văn bản quy phạm pháp luật và văn bản cá biệt. Thông qua việc lưu trữ hồ sơ của Nha Bích đã cho thấy sự yếu kém trong hoạt động của HĐND. Nha Bích còn thiếu các tờ trình về ý kiến, kiến nghị của cử tri, thiếu dự thảo nghị quyết. Biên bản chưa thể hiện rõ diễn biến kỳ họp. Việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm, biên bản chưa thể hiện rõ quy trình thực hiện. Mặc dù đã có chuẩn bị cho các kỳ họp nhưng kế hoạch lại làm sai.

Hoạt động giám sát của HĐND cấp xã là hết sức quan trọng vì sẽ giúp chính quyền cùng cấp cũng như HĐND cấp trên có những quyết định đúng đắn, giải quyết tận gốc vấn đề. Nhưng trên thực tế, nhiều nơi, nhiều đại biểu không biết phải giám sát thế nào và giám sát những vấn đề gì. Nhiều khi phải xin ý kiến Đảng ủy, chính quyền rồi mới giám sát thì không thể có hiệu quả. Giám sát thu, chi ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, nếu các đại biểu HĐND không có năng lực, trình độ không thể giám sát, cũng như không biết vấn đề mình giám sát đúng hay sai. Ông Trần Văn Phương, Chủ tịch HĐND xã Minh Lập (Chơn Thành) cho biết, mỗi năm HĐND xã giám sát 1-2 lần, nhưng hiệu quả sau giám sát chưa cao. Sự phối hợp giữa HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ Việt Nam xã trong việc chuẩn bị các kỳ họp cũng như việc tiếp xúc cử tri trước và sau mỗi kỳ họp chưa chặt chẽ... Đây cũng là thực tế hoạt động của HĐND ở nhiều xã trên địa bàn tỉnh hiện nay.

Phó chủ tịch HĐND tỉnh Nguyễn Văn Năm cho rằng: So với nhiệm kỳ trước, hoạt động của HĐND các xã, phường, thị trấn hiện nay đã thuận lợi hơn rất nhiều do hệ thống pháp luật ngày càng hoàn chỉnh, quyền hạn của HĐND cấp xã được tăng lên. Nhận thức về vai trò của HĐND cấp xã đã có nhiều thay đổi, được ủng hộ nhiều hơn. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan thì HĐND cấp xã hoạt động chưa hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân.

MÔ HÌNH MẪU Ở XÃ ĐẮK NHAU

Được đánh giá là một trong những HĐND cấp xã hoạt động tốt nhất tỉnh, những năm qua, thông qua hoạt động giám sát của HĐND, UBND xã Đắk Nhau (Bù Đăng) đã giải quyết tận gốc nhiều vấn đề và có những hướng đi mới, đúng đắn đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao. Bà Trần Thị Thu Trang, Phó chủ tịch HĐND xã Đắk Nhau cho biết: Giám sát là một trong những chức năng chủ yếu của HĐND các cấp. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm, Thường trực HĐND xã đã ban hành nghị quyết về công tác giám sát cho cả năm. Tuy nhiên, phải lựa chọn nội dung giám sát và quyết định thành phần, thời gian giám sát cho phù hợp. Sau giám sát cần có sự theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện...

Năm 2012, thông qua giám sát, HĐND xã Đắk Nhau đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc cho vay vốn hộ nghèo. Các tổ cho vay đã không làm đúng theo quy trình bình bầu dẫn đến cho vay sai đối tượng. HĐND xã yêu cầu UBND xã chấn chỉnh khắc phục. Một năm sau, HĐND xã giám sát lại, thấy sự việc đã khắc phục hoàn toàn, đem lại lòng tin trong nhân dân. Giám sát quy trình và kết quả bình xét hộ nghèo, HĐND xã phát hiện tỷ lệ sai cao. Ngay sau đó, HĐND đã yêu cầu UBND xã thành lập hội đồng xét duyệt đi khảo sát thực tế để khắc phục... Theo bà Trang, trong quá trình giám sát, phải lựa chọn những đại biểu có trình độ, dám nói, dám chịu trách nhiệm để thẳng thắn chỉ ra những sai phạm của đơn vị chịu sự giám sát. Việc thẩm tra các văn bản trình tại kỳ họp, HĐND xã Đắk Nhau tập trung xem xét tính hợp pháp, khả thi của các văn bản. Việc tổ chức, điều hành các kỳ họp được thực hiện theo đúng quy trình. HĐND xã đặc biệt dành nhiều thời gian cho phiên chất vấn bởi đây là phần được cử tri quan tâm. Phiên chất vấn được tổ chức chu đáo, không gay gắt nhưng cũng không qua loa đại khái.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong hoạt động, đại diện HĐND một số xã cho rằng, họ đang gặp rất nhiều khó khăn trong tổ chức hoạt động và việc đảm bảo các điều kiện để HĐND hoạt động. Sự hạn chế về năng lực, trình độ của đại biểu HĐND cũng là một trong những lý do khiến HĐND cấp xã hoạt động mờ nhạt, chưa đáp ứng kỳ vọng của nhân dân.

Với những kinh nghiệm của HĐND xã Đắk Nhau, để nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã, giải pháp tốt nhất là khi cơ cấu đại biểu HĐND phải xem xét đáp ứng các tiêu chuẩn về trình độ văn hóa, chuyên môn nghiệp vụ, năng lực hoạt động, khả năng nắm bắt và xử lý thông tin. Có như vậy người đại biểu dân cử mới đủ năng lực tuyên truyền, vận động quần chúng và có thể đề xuất, quyết định các vấn đề quan trọng, bức xúc của nhân dân.

“Các địa phương phải nâng cao hơn nữa chất lượng tiếp xúc cử tri, giải quyết đơn thư tố cáo và theo dõi việc giải quyết của các cơ quan có thẩm quyền. Đặc biệt phải quan tâm đổi mới chất lượng hoạt động. Khi ban hành nghị quyết phải chuẩn về hình thức, trúng về nội dung. Phải đảm bảo các điều kiện cần thiết cho hoạt động của HĐND tại kỳ họp” - Phó trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh Trịnh Văn Huy cho biết thêm.

Minh Luận