Thời luận 09:02, 19/10/2019 GMT+7

So với sầu riêng Ri6, Monthong, Dona… mà nông dân nước ta, trong đó có Bình Phước đang trồng, đưa ra thị trường thì Musang King quả là mắc thật. 3 năm trở lại đây, giá sầu riêng ở thời kỳ hoàng kim. Đầu mùa, giá sầu riêng trong nước lên đến 150-160 ngàn đồng/kg. Ngay cả lúc thu hoạch rộ cũng dao động từ 70-80 ngàn đồng/kg. Với giá bán như vậy, cả nhà vườn lẫn thương lái đều có lãi, thậm chí lãi “khủng”. Ở Bình Phước không hiếm những tỷ phú sầu riêng như lão nông Trương Văn Đảo (Ba Đảo), Trần Văn Đương, Nguyễn Quốc Toàn (xã Phước Tín, thị xã Phước Long), Nguyễn Ngọc Hùng (xã Minh Hưng, huyện Bù Đăng)... Và sầu riêng Bình Phước khẳng định được chất lượng trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Thế nhưng, với giá cả triệu đồng/kg như sầu riêng Musang King thì không nhà vườn nào trồng sầu riêng trong địa bàn tỉnh đạt tới. Thời điểm này năm 2017, giá sầu riêng Musang King chỉ dao động ở mức 500-600 ngàn đồng/kg nhưng nay thì khác hẳn.

Nguyên nhân chính khiến sầu riêng Musang King hút khách chính là tâm lý hiếu kỳ, coi của ngoại là ngon, là an toàn của một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng Việt. Bài học sự thổi phồng về giá của cua tuyết, tôm hùm Alaska nhập từ Mỹ, gạo huyết nhung Canada, xoài đỏ Nhật Bản, bào ngư Hàn Quốc hay xoài, dứa Australia... đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự. Điển hình như tôm hùm Alaska có thời điểm lên “cơn sốt” 1,3-1,5 triệu đồng/kg chỉ xuất hiện tại các nhà hàng sang trọng hay khách sạn 5 sao. Tuy nhiên gần đây, loại tôm này được rao bán tràn ngập các cửa hàng hải sản, trên “chợ mạng” và qua thông tin của Tổng cục Hải quan, tính bình quân mỗi kilôgam tôm hùm Alaska nhập về Việt Nam chỉ khoảng 170.000 đồng/kg!? Đó mới là giá thực của loài tôm này và thực khách Việt đã “ăn phải quả lừa” thổi giá của thương lái.

Với lời quảng cáo của các cơ sở giống cây trồng: năng suất cao, hương vị đặc trưng, mùi thơm nhẹ, béo như bơ, cơm vàng, hạt lép hoàn toàn, ăn nhiều vẫn không bị mập... khiến nhiều nhà vườn lùng mua giống Musang King về trồng, bất chấp khuyến cáo của ngành chức năng. Tất nhiên, giá của loại giống này không rẻ chút nào: từ 200-800 ngàn đồng/bầu giống. Do lợi ích kinh tế trước mắt, không ít hộ nông dân đã phá bỏ cây trồng kém hiệu quả để trồng sầu riêng giống Musang King mà chưa cần biết hậu quả sau này. Tại Bình Phước, ngày 4-1-2019, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản khuyến cáo người dân không nên trồng giống này, bởi đến nay chưa có đơn vị đăng ký nhập khẩu về để làm khảo nghiệm, thử nghiệm tại tỉnh. Hiện sầu riêng Musang King cũng chưa được cơ quan chuyên môn nghiên cứu đánh giá về khả năng sinh trưởng, phát triển, thích nghi với điều kiện thời tiết, chống chịu sâu bệnh, năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế.

Từ câu chuyện sầu riêng Musang King cho thấy, để người tiêu dùng trong nước không quay lưng với nông sản Việt, trước hết người trồng, sản xuất phải khẳng định được sản phẩm sạch, an toàn, đảm bảo chất lượng. Nông dân, doanh nghiệp phải thực sự chủ động, đổi mới trong mô hình sản xuất và cả trong mối quan hệ tương tác với các chủ thể của chuỗi giá trị sản phẩm; đồng thời, có cách tiếp cận bài bản vào thị trường quốc tế nhiều tiềm năng. Và mỗi người dân hãy là người tiêu dùng thông thái, đừng nghe và vội tin vào những thông tin trên “chợ mạng” làm ảnh hưởng đến thị trường nông sản trong nước. Đừng để sầu riêng thành sầu chung.

Hoàng Ngọc