Văn hóa 14:21, 10/04/2017 GMT+7

Việt Nam, tục thờ Mẫu có ở nhiều nơi, nhưng Phủ Dầy (Nam Định) được xem là cái nôi của loại hình tín ngưỡng độc đáo thuần Việt này. Lễ hội Phủ Dày được tổ chức từ 3 đến 8-3 Âm lịch hàng năm là dịp để du khách có dịp tìm hiểu, tri ân công đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh.

Phủ Dầy ở xã Kim Thái, huyện Vụ Bản (Nam Định) là một quần thể kiến trúc nổi tiếng liên quan đến Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Ở đây, mọi hoạt động văn hóa, tín ngưỡng liên quan đến tục thờ Mẫu diễn ra sôi động quanh năm, mà cao điểm và ấn tượng nhất là dịp Lễ hội Phủ Dầy.

Phủ chính Tiên Hương rực sáng với màn pháo bông trong đêm rước lửa. Nơi đây là trung tâm các hoạt động của Lễ hội Phủ Dầy.

Sự hoan hỉ trong Lễ rước lửa thể hiện trên khuôn mặt của người dân Phủ Dầy.

Đoàn rước đuốc đi quanh Phủ Dầy với chiều dài hơn 3km. Ngọn lửa thiêng trong Lễ rước đuốc tượng trưng cho niềm tin đến từng gia đình, dân thôn và du khách thập phương, đồng thời, mong muốn mang lại cuộc sống hòa bình ấm no, tươi vui hạnh phúc cho toàn dân.

Sự hân hoan trong Lễ rước lửa thể hiện trên khuôn mặt Thanh đồng Trần Thị Kim Huệ (áo hồng).

Lễ hội Phủ Dầy được trang hoàng lộng lẫy cờ hoa.

Rồng kết bằng bóng bay được thả lên trời tượng trưng cho một trong ba vị Thánh Mẫu thăng thiên.

Du khách thập phương hành lễ Tam Mẫu tại phủ chính Tiên Hương trước khi làm Lễ rước.

Rước Thánh Mẫu trong Lễ hội Phủ Dầy đi đầu là hòa thượng cùng hai vị sư niệm kinh Phật.

Kiệu rước Mẫu Đệ Nhất (Thánh Mẫu Liễu Hạnh) được bắt đầu từ phủ chính ra Chùa Tiên Hương.

Kiệu rước Mẫu Đệ Nhị (Mẫu Thượng Ngàn).

Kiệu Mẫu Đệ Tam (Mẫu Thoải).

Đoàn rước Mẫu Đệ Nhất được phủ khăn màu đỏ với những phu kiệu mặc trang phục cùng màu tạo nên vẻ trang nghiêm, kính cẩn.

Lễ rước thu hút rất đông người dân Nam Định và du khách thập phương đến tham dự.

Đoàn rước trên đường từ phủ chính Tiên Hương đến chùa Tiên Hương.

Đoàn rước tại Chùa Tiên Hương.

Đoàn rước Mẫu Đệ Nhất vào Chùa Tiên Hương.

Người dân hành hương đi dâng lễ tại Lễ hội Phủ Dầy.

Đoàn rước Mẫu trở về phủ chính Tiên Hương.

Thánh Mẫu Liễu Hạnh được thờ cúng ở nhiều nơi nhưng ở Phủ Dầy là trung tâm và còn lưu giữ nhiều nghi lễ độc đáo. Bởi nói như các nhà nghiên cứu văn hóa thì Lễ hội Phủ Dầy là một thành phần quan trọng tạo nên “bản đại diễn xướng sử thi Liễu Hạnh." Điều đó cho thấy Phủ Dầy có ý nghĩa rất lớn trong tiềm thức văn hóa và tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.

Vào dịp này, Phủ Dầy được trang hoàng lộng lẫy cờ hoa. Du khách thập phương đến đây cũng đông hơn ngày thường. Dòng người về đây cầu may mắn, sức khỏe với niềm tin sẽ được Tam tòa Thánh Mẫu hiển linh để phổ độ chúng sinh, mang lại may mắn cho mọi nhà.

Trong Lễ hội, du khách còn được thưởng thức nhiều hoạt động độc đáo như nghi Lễ rước đuốc, Rước kiệu Mẫu, nghệ thuật hát văn, đồng, hội xếp chữ…

Nghi Lễ rước đuốc được diễn ra đầu tiên vào tối mùng 3-3 Âm lịch. Đây là nghi lễ có từ lâu đời và ngày càng được tổ chức quy mô hơn. Ngọn lửa thiêng được xin từ phủ chính Tiên Hương rồi chia sẻ với 1.000 ngọn đuốc khác và trao cho bà con trong vùng rước đi quanh Phủ Dầy. Tục rước đuốc này diễn ra với mong muốn ngọn lửa tượng trưng cho ánh sáng để thắp sáng niềm tin, hy vọng về cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho mọi người.

Đặc biệt, trong Lễ hội Phủ Dầy, nghi thức rước kiệu Mẫu là nghi thức quan trọng nhất. Tam tòa Thánh Mẫu sẽ được rước bằng kiệu hoa từ phủ Mẫu Tiên Hương đi tới Chùa Tiên Hương thỉnh Phật rồi quay trở lại. 

Lễ rước kiệu Mẫu được diễn ra náo nhiệt với sự tham gia của dân chúng quanh vùng và hàng ngàn du khách thập phương. Những đội múa rồng, múa lân… với nhiều sắc màu tạo nên một không khí vui nhộn và trang nghiêm mang đậm nét lễ hội của người Việt. Đặc biệt, trong đám rước, từ phủ chính Tiên Hương có ba con rồng được kết bằng bóng bay sẽ được thả lên trời để tượng trưng cho Tam tòa Thánh Mẫu thăng thiên.

Thanh đồng Nguyễn Tất Kim Hùng thực hành nghi lễ diễn xướng hầu đồng, một nghi lễ đặc sắc trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt tại phủ chính Tiên Hương.

Du khách thập phương nô nức tham dự những hoạt động tại Lễ hội Phủ Dầy.

Hội xếp chữ của Phủ Dầy với chữ  ''Thiên'' trong bộ chữ ''Mẫu Nghi Thiên Hạ'' tại phủ chính Tiên Hương.