ÔN CỐ TRI TÂN 15:15, 13/09/2018 GMT+7

BP - Theo sử cũ, vào giữa thế kỷ XIII, ở nước Tống có một vị quan đậu đến tiến sĩ, rất thông tỏ thiên văn, tử vi, tên là Hoàng Bính. Khi quân Nguyên - Mông sang đánh nước Tống, ông hiểu rằng nhà Tống đã hết thời, nhìn về phương Nam thấy nơi ấy sáng tỏ tất có thể cư ngụ. Năm 1257, Hoàng Bính đưa toàn bộ gia tộc khoảng 2.000 người đến Đại Việt xin được lập nghiệp. Ngày ấy, Hoàng Bính có cô con gái út mới 16 tuổi tên là Hoàng Chu Linh hết sức tài giỏi, thông hiểu tử vi, học một hiểu mười. Hoàng Bính thường để con gái Chu Linh xem cho mọi người. Chu Linh xem cho mọi người đều vô cùng chuẩn xác, khiến ai cũng khâm phục. Lúc này, Thái sư Trần Thủ Độ mới tìm cách thử tài Chu Linh, câu chuyện này được ghi chép trong sách “Đông A di sự” như sau:

Minh họa: S.H

Nhà vua chỉ vào Trần Thủ Độ nói: Hoàng cô nương! Đây là lão Vũ Thủy. Vì lão có tài trồng hoa nên quả nhân trao cho lão coi vườn thượng uyển. Xin cô nương coi giùm xem lão còn sống được mấy năm nữa! Rồi lão Vũ Thủy (tức Trần Thủ Độ) cho biết mình sinh vào giờ Tỵ, ngày, tháng, năm... Sau khi bấm tay, Chu Linh nói: À! Lão tiên sinh đùa tiểu nữ đây! Chu Linh đoán: Cứ như tướng tiên sinh: Dáng đi như con diều hâu rình mồi, mắt hổ, đầu lân, tay vượn..., thì e tiên sinh chỉ ngồi dưới một người mà trên vạn người. Lúc này, Hoàng Bính mới xen vào câu chuyện cùng Trần Thủ Độ đánh cược, nếu Chu Linh đoán đúng hết thân thế, sự nghiệp thì Trần Thủ Độ phải thực hiện 3 yêu cầu của Chu Linh. Còn ngược lại đoán không đúng thì Hoàng Bính cùng toàn bộ gia tộc trở về tộc. Khi ấy, mọi người giật mình, vì không ngờ Hoàng Bính dám đánh cược lớn quá như vậy. Nhà vua định bảo Thủ Độ bỏ cuộc, nhưng Trần Thủ Độ đồng ý đánh cược.

Sau một lúc bấm ngón tay, Chu Linh nói: Tiên sinh tuổi Dần, mệnh lập tại Dần thì trong người có đến 2 ông kễnh thủ mệnh, lại thêm sao Thiên hình phù trì. Tử vi kinh nói: Hình hổ cư Dần, hổ đới kiếm hùng, tương phùng đế cách, ư Giáp Kỷ nhân, uy vũ trấn động. Nghĩa là: Người có thiên hình, với bạch hổ, hay tuổi Dần, là cách hổ đeo kiếm hùng. Người tuổi Giáp, tuổi Kỷ, uy vũ trấn động. Có điều tiên sinh được Lộc tồn thủ mệnh, Hóa lộc cư quan, là cách song lộc, thì là người chuyên quyền... Thiên hình miếu địa ở mệnh, thì dù tiên sinh chịu ơn ai một bát cơm, sau sẽ trả bằng một kho thóc. Bị ai mắng một câu, sau này tiên sinh sẽ tru di tam tộc nhà người ta.

Cung thê của tiên sinh có Phá quân, ngộ Hóa quyền, Thai, lại bị Kiếp, Không chiếu thì duyên tình của tiên sinh rối như mớ bòng bong. Cho đến giờ này cũng chưa xong, còn chạy như ngựa nhong nhong.

Năm trên mười tuổi, tiên sinh gặp một người. Rồi hai người thề non, hẹn biển, định cuộc trăm năm, không cần mai mối, cũng chẳng thỉnh mệnh cha mẹ. Mà dù cha mẹ có cản trở, tiên sinh cũng không nghe. Hai người xa nhau. Nàng tuân lệnh cha mẹ lấy chồng. Tiên sinh hóa điên, hóa khùng, nhưng nhất quyết trung thành với nàng. Vì vậy khi chồng nàng qua đời, tiên sinh với nàng nối lại tình xưa. À, có một điều tiểu nữ nói tiên sinh đừng giận... Kể về uy quyền, thì tiên sinh thuộc loại vương bất vi vương, bá bất vi bá, nhi quyền khuynh thiên hạ. Nghĩa rằng tiên sinh chẳng là vua, cũng chẳng là bá, mà quyền nghiêng thiên hạ. Thế nhưng, bất cứ một người ở địa vị cao sang nào cũng năm thê bảy thiếp. Riêng tiên sinh thì chỉ biết có một phu nhân mà thôi!

Cung quan của tiên sinh có Liêm trinh, Thiên tướng, thì tiên sinh là người võ công cao thâm không biết đâu mà lường. Danh tiếng bốn bể. Nhưng tiếc rằng cung quan ngộ Thiên không, nên tiên sinh hành sự bất chấp luật pháp, chẳng kể đạo lý. Có lúc tiên sinh thành người nửa chính, nửa tà, nửa ma, nửa quỷ. Tiểu nữ e muôn nghìn năm sau còn bị dị nghị. Nhưng... dù ai dị nghị, thì chỉ dị nghị về cá nhân tiên sinh. Còn đối với đất nước, quả thật công nghiệp cũng như tấm lòng của tiên sinh sáng như trăng rằm, không ai chê trách được.

Lời bàn:

Cuối triều Lý, chính quyền Trung ương bất lực trước các thế lực cát cứ nổi lên khắp nơi đánh giết lẫn nhau, cướp bóc bừa bãi. Ngoài biên thùy, Chiêm Thành và Chân Lạp thường xuyên quấy phá. Đế quốc Mông Cổ đang chuẩn bị xâm lược các nước phía Nam. Trong lúc ấy, vua Lý Cao Tông vẫn mải mê rong chơi, say đắm thanh sắc, không thiết gì đến chính sự. Vua Lý Huệ Tông thì nhu nhược, bệnh hoạn,... Và trong tình thế ấy, Trần Thủ Độ đã làm cuộc đảo chính thay đổi triều đại mà không xảy ra đổ máu và đảo lộn lớn trong nước. Ông không những là công thần sáng lập triều Trần, mà còn là người đã xây dựng một triều đại huy hoàng vào bậc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Ông xứng đáng được xếp vào hàng những nhân vật kiệt xuất, đi đầu trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước trong lịch sử dân tộc.

Tuy nhiên, Trần Thủ Độ cũng là nhân vật bị các sử thần thời phong kiến chê trách nhiều. Dưới ngòi bút của họ, Trần Thủ Độ hiện ra như một quyền thần vô học, có tài mà không có đức, có công với nhà Trần, lại có tội với nhà Lý. Nhưng nhân dân lại đánh giá ông với cách nhìn khác quan điểm Nho giáo. Trong đền thờ ông trên đồi Lim ở huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh vẫn còn hai câu đối treo ở trước bàn thờ như sau: Công đáo vu kim, bất đán Trần gia nhị bách tải. Luận định thiên cổ, kỳ tại Nam thiên đệ nhất lưu. Nghĩa là: Công đức của ông để mãi đến ngày nay, không chỉ bó hẹp trong hai trăm năm đời nhà Trần. Sau nghìn đời, công luận đã định, ông đáng liệt vào bậc thứ nhất dưới trời Nam. Xưa nay, nhân dân mới là người viết sử công bằng nhất và như vậy, thời ấy có mấy ai được như ông?

N.D