2013 GMT+7

Nấm mối - tặng phẩm của đất trời

Thứ 3, 02/07/2013 | 16:31:00

Cuối tháng 6, sau những cơn mưa kéo dài, trời hửng nắng thì nấm mối xuất hiện. Nấm mối ăn ngon, có vị ngọt và dai như thịt gà, đặc biệt nhắc đến món nấm xào mướp, nấm mối nướng chấm muối ớt thì ai từng được nếm cũng phải thèm...

Nấm mối thu gom ngày nào bán hết ngày đó - chị Hà cho biết

Người hái nấm mối cho rằng, nấm chỉ mọc ở những nơi có ổ mối, hoặc những nơi mối bò ngang qua. Một năm nấm mối chỉ có một lần, mọc lên rồi tàn lụi nhanh chóng trong vòng một đến ba ngày. Bà N.T.T ở xã Tân Hưng (Đồng Phú) gặp chúng tôi khi mang ra chợ Đồng Xoài bán gần 2kg nấm vừa hái buổi sáng kể: Nấm mối thường mọc ở rừng tràm, vườn cao su, vườn điều. Những ngày này đã vào cuối của mùa nấm mối năm nay. Từ đầu mùa đến nay bà đã hái được khoảng 80kg nấm, nhiều nhất trong 10 năm qua. Bà T cho biết thêm: Loại ngon, bán giá cao nhất là nấm búp được hái khi chúng vừa nẻ đất chui lên. Hái nấm mối giờ nào, bán giờ đó là được giá nhất, bởi chúng lớn rất nhanh.

Chúng tôi tìm đến nhà bà Nguyễn Thị May ở thôn 5, xã Đa Kia (Bù Gia Mập). Khi được hỏi về nghề đi hái nấm mối, bà May chia sẻ: Nghề tìm nấm mối không đơn giản. Dân đi “săn” nấm phải dậy từ lúc trời chưa sáng, xách đèn đi tìm khắp nơi trong vườn cao su, tràm, điều. Nhiều người đi cả ngày, lùng sục hết vườn này đến vườn khác vẫn không thấy. “Tìm nấm phải đi ngược hướng gió. Bởi nấm mới mọc sẽ có mùi thơm, đi ngược gió sẽ ngửi được và theo đó tìm đến ổ nấm”, bà May tiết lộ.

Một năm nấm mối chỉ mọc trong khoảng mười ngày và chia làm 3 đợt, mỗi đợt 3 ngày. Nếu không lấy kịp trong 3 ngày thì nấm sẽ bị côn trùng cắn đứt gốc và thối dần. Tìm nấm mối ban đêm dễ thấy hơn ban ngày bởi gốc nấm có màu trắng muốt, khi gặp ánh đèn thì phát sáng. Vì vậy những người săn nấm phải thức dậy thật sớm mới lấy được nấm ngon.

Chị Nguyễn Thị Lan ở xã Tiến Hưng (TX. Đồng Xoài) đã 10 năm theo nghề lấy nấm mối cho biết: “Tìm nấm phải nhanh nhạy, có kinh nghiệm. Vừa nghe mùi thơm, vừa bước theo nhưng đồng thời phải quan sát thật kỹ, nếu không sẽ giẫm lên ổ nấm. Khi hái nấm, phải dùng tay hoặc thanh tre, nứa, lồ ô lấy từ chân nấm. Nấm mối kỵ đồ sắt, nếu dùng cuốc, dao đào thì ổ nấm năm sau sẽ không mọc lại.

Nấm mối ăn rất thơm ngon, giàu chất dinh dưỡng. Vì vậy, đến mùa người dân háo hức vào vườn tìm nấm. Chị Lan cho biết: “Trước đây rất ít người biết đến nấm mối. Nay những công nhân cạo mủ cao su cũng trở thành những tay săn nấm. Nhiều người đi cạo mủ hái được cả chục kilôgam. Nhưng do họ không biết cách hái, có người lấy dao cạo mủ đào đất để lấy nấm, người thì lấy cuốc nên nấm ngày một ít đi.

Theo y học cổ truyền, các loại nấm đều có tác dụng chữa bệnh nhưng giá trị dược liệu không thể vượt qua nấm mối. Nấm mối có giá trị dinh dưỡng cao và chữa được nhiều bệnh như ung thư tế bào máu, phổi, gan, thận. Theo một nghiên cứu khác, xác suất trị liệu ung thư vú từ nấm mối đối với phụ nữ và người béo phì lên đến 92,45%.

Nấm mối cao khoảng 4-6cm, thân cây tròn, tai nấm hình nón chóp hoặc mũ nồi tròn. Màu đất nâu xám nhạt hoặc màu xám trắng lúc còn non. Khi già nấm có màu trắng ngà. Nấm chỉ mọc vào mùa mưa.

Không chỉ người lớn, những đứa trẻ lên 7, 8 tuổi cũng theo cha mẹ vào vườn tìm nấm. Em Thị Yến (8 tuổi) khoe: “Hai đợt vừa rồi em lấy được gần 10kg. Bán cũng được hơn một triệu đồng. Chưa khi nào em tự kiếm được khoản tiền lớn đến như vậy”.

Chị Nguyễn Thị Hà, một đầu mối thu gom nấm ở chợ Đồng Xoài cho biết: “Nấm mối ăn nhiều vẫn không ngán. Mỗi năm nấm mối chỉ mọc một lần nên giá cao mà bán cũng rất chạy. Người mua chủ yếu là những gia đình có kinh tế khá, hoặc các nhà hàng. Nấm mua vào đến đâu bán hết đến đó. Tính từ đầu vụ đến nay, tôi đã gom được hơn 6 tạ nấm”.

“Giá nấm đầu mùa lên đến 350 ngàn đồng/kg, trung bình từ 200 đến 250 ngàn đồng/kg. Cuối mùa giá nấm búp dao động từ 150 đến 200 ngàn đồng/kg, nấm dù từ 100 đến 120 ngàn đồng/kg, nấm nở từ 60 đến 80 ngàn đồng/kg. Cũng theo các đầu mối thì nấm có nhiều nhất ở khu vực thị xã Đồng Xoài, các nơi khác có nhưng số lượng không bằng.

T. Hương - P. Dung