ÔN CỐ TRI TÂN 11:59, 06/09/2018 GMT+7

BP - Bên cạnh những thành tựu rực rỡ về quân sự, văn hóa, xã hội, nhà Trần (1226-1400) còn được biết đến với nhiều câu chuyện tình duyên trắc trở trong hoàng tộc. Trần Quốc Tuấn là con trai của An Sinh vương Trần Liễu, cháu gọi vua Trần Thái Tông bằng chú. Người phụ nữ đầu tiên ông yêu là em gái của vua Trần Thái Tông. Chuyện họ hàng yêu nhau ở thời Trần không phải là lạ, vì từ lịch sử lập quốc nhà Trần đã có quy định, để tránh ngôi vua truyền ra ngoài, chỉ có người trong tộc mới được lấy nhau.

Nhưng tình thế oái oăm của Trần Quốc Tuấn là ở chỗ, khi ông đang yêu say đắm công chúa Thiên Thành thì vào mùa xuân năm 1251, Trần Thái Tông lại dự định gả công chúa cho Trung Thành vương - con trai của Nhân Đạo vương. Dù chưa chính thức cưới hỏi nhưng vua đã nhận sính lễ và tổ chức ngày hội lớn kéo dài trong 7 ngày. Cả vua, quan và bên nhà trai đều không biết rằng công chúa Thiên Thành đã dành tình cảm sâu nặng cho con trai của An Sinh vương Trần Liễu. Đau khổ khôn nguôi, Trần Quốc Tuấn quyết định mạo hiểm để lấy được người mình yêu. Đến giữa đêm, nhân lúc mọi người đang mải mê xem hội, ông đã liều lĩnh leo tường phía sau phủ đệ của Nhân Đạo vương, vốn được canh gác cẩn mật, để đột nhập vào phủ và tìm đến phòng công chúa. Công chúa đang u sầu thấy Trần Quốc Tuấn xuất hiện thì vui mừng khôn xiết. Không ngại gì nguy hiểm, đôi trai gái trẻ quyết tâm đến với nhau...

Minh họa: S.H

Hiểu rằng Nhân Đạo vương sẽ không tha tội chết nếu mình bị phát hiện, Quốc Tuấn sai thị nữ của công chúa Thiên Thành đi cầu cứu công chúa Thụy Bà - là chị ruột của công chúa Thiên Thành và vua Trần Thái Tông, đồng thời là mẹ nuôi của Trần Quốc Tuấn. Nghe tin, bà vội chạy vào cung, cấp báo với nhà vua. Vua Trần Thái Tông liền sai người đến phủ đệ Nhân Đại vương ngay trong đêm, đưa Trần Quốc Tuấn về cung an toàn. Sau khi nghe Trần Quốc Tuấn trình hết mọi chuyện, Thụy Bà tìm cách cho ông kết duyên cùng Thiên Thành. Sáng hôm sau, bà vào cung dâng lên nhà vua 10 mâm vàng và năn nỉ: Vì vội vàng quá nên không sắm được lễ vật, xin nhà vua nhận cho. Vua bất đắc dĩ phải gả công chúa Thiên Thành cho Quốc Tuấn, đồng thời cắt 2.000 khoản ruộng để hoàn lại sính vật và tạ lỗi với Trung Thành vương. Cùng ngày hôm đó, công chúa Thiên Thành trở thành vợ Trần Quốc Tuấn...

Chuyện tình éo le thứ hai trong triều đại nhà Trần là vào năm 1257. Khi quân Nguyên xâm lược Đại Việt lần thứ nhất, Trần Khánh Dư đã lập công lớn. Sau cuộc chiến, ông được phong làm Phiêu kỵ Đại tướng quân, đồng thời được vua Trần Thánh Tông nhận làm con nuôi, được tự do ra vào nơi cung cấm. Tại đây, ông đã gặp Trần Quỳnh Trân - con gái vua, chị ruột của vua Trần Nhân Tông sau này. Quỳnh Trân là cô gái xinh đẹp và hiền dịu, rất được vua cha yêu quý. Không biết từ lúc nào đôi trai tài gái sắc Khánh Dư - Quỳnh Trân đã phải lòng và yêu nhau say đắm.

Song, sự đời thật trớ trêu, con trai của Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn là Hưng Vũ vương Nghiễn cũng si mê Quỳnh Trân. Hưng Đạo vương đã hỏi xin cưới Quỳnh Trân cho Hưng Vũ vương và vua Trần không thể từ chối một người như Trần Hưng Đạo nên hứa gả. Không thể trái lệnh cha, Quỳnh Trân trở thành vợ Hưng Vũ vương. Nhưng không thể dứt tình cũ, Khánh Dư và Quỳnh Trân vẫn lén lút gặp nhau. Rồi chuyện vỡ lở khiến thiên hạ đồn gần xa. Cha con Hưng Đạo vương vô cùng tức giận. Lúc này, vua Nhân Tông đã lên nối ngôi cha, vừa sợ phật ý Hưng Đạo vương vừa thương chị gái, tiếc người tài nên cho người vờ đánh chết Khánh Dư rồi đẩy ông về quê. Từ một viên tướng, Trần Khánh Dư trở thành anh bán than. Còn Quỳnh Trân bị trả về sống tại cung riêng.

Năm 1282, quân Nguyên lăm le xâm lược Đại Việt lần thứ hai. Trước tình thế khó khăn, Khánh Dư lại được mời về Thăng Long và phong làm Phó Đô tướng quân quản lãnh một cánh quân mạnh chuẩn bị đánh chặn giặc. Khánh Dư và Quỳnh Trân có cơ hội gặp nhau. Do tình cũ còn sâu nặng, họ lại quấn quýt không rời. Để chấm dứt mối quan hệ không chính danh này, vua Trần Nhân Tông buộc lòng phải lệnh cho Quỳnh Trân xuất gia ở một vùng quê hẻo lánh. Từ đó, mối tình với Khánh Dư và bà mãi mãi chôn chặt trong lòng cho tới tận cuối đời...

Lời bàn:

Tự cổ chí kim “anh hùng khó qua ải mỹ nhân” và cũng chính vì mãnh lực của tình yêu đã khiến con người có thể bất chấp tất cả, thậm chí là vi phạm phép nước... Theo nội dung của giai thoại nêu trên thì tội của Trần Quốc Tuấn lúc ấy vừa là khi quân phạm thượng lại vừa là tư thông với người đã được định đoạt hôn sự. Tuy vậy, ngài đã thoát nạn vì có Thụy Bà khéo sắp xếp và cũng bởi vua Trần Thái Tông xét tình chứ không truy cứu việc chống lệnh vua. Dù sao thì đó cũng là một may mắn cho lịch sử. Nhờ thế mới có Quốc công Hưng Đạo vương làm nên chiến công hiển hách đánh bại quân Nguyên - Mông sau này.

Cũng xuất phát từ tấm lòng rộng lượng, bao dung đối với chị gái, mặt khác, cũng tiếc khi phải xử tử một vị tướng tài ba, có nhiều công lao hiển hách trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông, mà cuối cùng vị vua anh minh Trần Nhân Tông đã nghĩ ra một kế sách vẹn toàn. Vua ban lệnh cho đánh chết nhưng ngầm sắp xếp “thủ hạ lưu tình”, vậy nên Trần Khánh Dư vẫn giữ được mạng sống. Thế mới hay rằng, người nắm trong tay quyền sinh, quyền sát nếu mọi việc không suy xét thấu tình đạt lý thì đại sự ắt sẽ khó thành.

N.D