Thế giới 12:52, 25/01/2017 GMT+7

BP - Vào năm 241 trước Công nguyên, xảy ra cuộc chiến giữa người La Mã và người Pu-nit (theo tiếng Latinh là người Carthage, sống tại một số khu vực thuộc Bắc Phi ngày nay) để tranh quyền làm chủ biển Địa Trung Hải. Cuộc chiến này kéo dài hơn 20 năm, cuối cùng người Pu-nit đã bị đánh bại, lịch sử gọi là cuộc chiến Pu-nit lần thứ nhất. Người Pu-nit giấu lời thề báo thù vào lòng để tìm mọi cơ hội giành lại quyền tự quản vùng biển Địa Trung Hải. Vì vậy, người Pu-nit thường xuyên kể về niềm kiêu hãnh của dân tộc, sự hận thù với người La Mã cho các thế hệ con cháu nghe. Trong số hậu bối của người Pu-nit có Han-ni-ban được mọi người đặc biệt quan tâm. Han-ni-ban được cha kể lại việc đất nước bị người La Mã khống chế và đô hộ nên ông hứa hẹn việc trả thù cho dân tộc mình.

Với truyền thống của gia đình nên Han-ni-ban rất dễ dàng tập hợp quân đội. Tháng 9-218 trước Công nguyên, Han-ni-ban trở thành vị thống soái tối cao của quân đội Pu-nit đóng tại Tây Ban Nha. Sau đó, ông dẫn gần 11 vạn quân cùng 37 thớt voi từ Tây Ban Nha đánh nhau với người La Mã, mở đầu cuộc chiến tranh Pu-nit lần hai. Han-ni-ban đã táo bạo vượt dãy núi An-pơ chỉ sau 33 ngày hành quân để tấn công bất ngờ vào lãnh thổ nước Ý ngày nay. Tin Han-ni-ban tấn công thần tốc vào Ý làm rung chuyển khắp đế quốc La Mã. Năm 216 trước Công nguyên, hai bên dàn quân trước thành Can-nơ nghênh chiến. Người La Mã có gần 9 vạn quân còn quân Pu-nit có 4 vạn. Thế nhưng, bằng tài năng Han-ni-ban đã đánh tan đạo quân La Mã. Sau đó, đế quốc La Mã củng cố lực lượng tấn công trở lại người Pu-nit. Năm 204 trước Công nguyên, quân La Mã tấn công ồ ạt vào đất của người Pu-nit. Tình thế này buộc lòng Han-ni-ban phải rút quân về bảo vệ Tổ quốc. Đến năm 201, hai bên tạm đình chiến và năm 183 trước Công nguyên Han-ni-ban chết. Năm 149 trước Công nguyên, người La Mã lại phát động cuộc chiến tranh lần thứ 3 chống người Pu-nit. Cuộc chiến kéo dài trong 3 năm thì người Pu-nit bị quân La Mã đánh bại hoàn toàn. Người La Mã tàn phá các thành phố, đốt sạch làng mạc, bắt người dân Pu-nit bán làm nô lệ và biến quốc gia này thành tỉnh A-phơ-ri-ca. Người La Mã trở thành kẻ thống trị tuyệt đối Địa Trung Hải.

Lịch sử đánh giá cuộc chiến tranh Pu-nit là 3 cuộc chiến tranh kéo dài 95 năm giữa La Mã cổ đại và Carthage. Trong 3 lần chiến tranh thì lần thứ hai dưới sự lãnh đạo của Han-ni-ban người Pu-nit mới giành được chiến thắng. Tuy nhiên cả ba cuộc chiến đã khiến hàng trăm ngàn binh sĩ của cả hai bên thiệt mạng. Kết quả người La Mã đã chinh phục đế chế Carthage và san bằng thành phố, trở thành bang mạnh nhất của miền Tây Địa Trung Hải. Đặc biệt, sau cuộc chiến Roma, La Mã đã nổi lên thành một thế lực, một trong những thành bang hùng mạnh nhất thế giới cổ đại. Đây cũng là ngọn nguồn của việc đế quốc La Mã trong những năm tiếp theo đã chinh phục các quốc gia Hy Lạp ở phía đông, đàn áp người Iberia ở phía tây và tàn sát người Pu-nit... là những vụ hành quyết đẫm máu nhất trong lịch sử loài người kể từ lúc hình thành cho đến lúc đại chiến thế giới lần 2.

T.Phong
(Nguồn: 102 sự kiện tiêu biểu thế giới)