NGHE - THẤY & SUY NGẪM 14:22, 29/01/2015 GMT+7

BP - Theo báo cáo của Oxford Economics 2014, Việt Nam đã trở thành thị trường tiêu thụ thuốc lá lậu hàng đầu trong số 14 quốc gia châu Á. Năm 2014, buôn lậu thuốc lá gây thất thu ngân sách nhà nước hơn 8.000 tỷ đồng. Cũng trong năm 2014, số lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam tăng 30-40%. Trước đây, thuốc lá nhập lậu chủ yếu ở các tỉnh Tây Nam bộ (45%), TP. Hồ Chí Minh (40%), nay đã xuất hiện tràn lan ở hầu hết các tỉnh trên toàn quốc. Trước đây, thuốc lá lậu chủ yếu là Hero, Jet (14-18 ngàn đồng/gói), thời gian gần đây xuất hiện nhiều loại thuốc lá giá rẻ, chất lượng thấp như Cambo, Ram, Rainson... có giá từ 2.700-4.000 đồng/gói.

Theo Cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương) cho biết, lợi dụng đường biên giới nước ta dài, nhiều đường mòn, lối mở, trong khi các lực lượng chức năng chống buôn lậu thuốc lá quá mỏng, trang bị thô sơ, thiếu kinh phí, phương tiện, các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi, liều lĩnh. Lực lượng chức năng rất khó bắt giữ các đối tượng vận chuyển thuốc lá lậu trên đường thủy, vì chúng dùng xuồng có vận tốc cao gấp 10 lần phương tiện của lực lượng chức năng. Hiện nay, Bình Phước cũng là một trong những điểm nóng về tình hình buôn lậu thuốc lá từ Campuchia vào Việt Nam. Cụ thể là trong những năm gần đây, số vụ buôn lậu thuốc lá bị bộ đội biên phòng và các cơ quan chức năng của tỉnh phát hiện, bắt giữ ngày càng tăng.

Một trong những nguyên nhân làm cho tình trạng buôn lậu thuốc lá vào Việt Nam ngày càng có diễn biến phức tạp là do buôn lậu thuốc lá đang thu siêu lợi nhuận chỉ sau ma túy. Vì thuốc lá buôn lậu trốn thuế (thuế nhập khẩu 135%, thuế tiêu thụ đặc biệt 65%, VAT 10%...) nên được bán rẻ hơn nhiều so với thuốc lá cùng chủng loại sản xuất trong nước. Hơn nữa, thuốc lá lậu không phải in cảnh báo sức khỏe, không phải trích Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá nên được người tiêu dùng sử dụng nhiều hơn. Và nguyên nhân chính là những chế tài đối với hành vi này chưa đủ mạnh.

Cụ thể là Thông tư liên tịch số 36/2012/TTLT/BCT-BCA-BTP-BYT-VKSNDTC-TANDTC cần sớm sửa đổi theo hướng quy định giảm số lượng gói thuốc lá nhập lậu làm căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự. Tại Khoản 2, Điều 7 của thông tư này có quy định: 2. Đối với hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ sản phẩm thuốc lá nhập lậu, việc xác định số lượng làm căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự cụ thể như sau: a) Số lượng từ 1.500 gói đến dưới 4.500 gói được coi là số lượng lớn; b) Số lượng từ 4.500 gói đến dưới 13.500 gói được coi là có số lượng rất lớn; c) Số lượng từ 13.500 gói trở lên được coi là có số lượng đặc biệt lớn.

Với quy định như trên, các đối tượng buôn lậu thường chia nhỏ lượng thuốc lá và giao cho nhiều người vận chuyển dưới mức 1.500 gói để tránh bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Vì vậy, số vụ buôn lậu thuốc lá bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong cả nước nhiều năm qua chỉ chiếm 0,95% trên tổng số vụ bị bắt giữ. Vì vậy, để ngăn chặn tận gốc tình trạng buôn lậu thuốc lá thì giải pháp hữu hiệu nhất là phải có hành lang pháp lý phù hợp nhằm truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những người vi phạm.

Hồ Văn